Mavzu: Geometrik у

Burchaklar yasash. Chizmachilikda har xil buyumlarning chizmalarini chizishda, ularda uchraydigan turli ko‘rinishdagi burchaklarni yasashga to‘g‘ri keladi. Har qanday burchakni transportir va sirkul yoki uchburchakliklar yordamida yasash mumkin (7.1-chizma).

Burchaklarni sirkul yordamida bo‘lish. To‘g‘ri burchak ABC ni teng ikkiga bo‘lishda B nuqtadan ixtiyoriy kattalikdagi radius R bilan yoy chiziladi va uning burchak tomonlari bilan kesishtiriladi (7.2-chizma, a). 1- va 2- nuqtalardan o‘zaro kesishadigan bir xildagi yoylar chizilsa, ular kesishib E nuqtani hosil qiladi. E nuqta B bilan tutashtirilsa, burchak teng ikkiga bo‘linadi (7.2-chizma, b). BE chiziq burchakni teng ikkiga bo‘luvchi bissektrisa chizig‘i deyiladi. Ixtiyoriy o‘tkir burchakni teng ikkiga bo‘lish 7.3-chizmada ko‘rsatilgan.

To‘g‘ri burchakni teng uchga bo‘lish uchun B nuqtadan ixtiyoriy kattalikdagi yordamchi aylana yoyi sirkulda chiziladi. Shu yoyning kattaligini o‘zgartirmasdan 1- va 2-nuqtalardan sirkulda yana yoylar chizilsa, 3- va 4- nuqtalar hosil bo‘ladi. 3- va 4-nuqtalar B bilan tutashtiriladi, shunda to‘g‘ri burchak teng uchga bo‘linadi (7.4-chizma). To‘g‘ri burchakni teng to‘rt bo‘lakka bo‘lish uchun, avval bu burchak teng ikkiga bo‘lib olinadi (7.2-


H

10

10


chizma, b), so‘ngra har qaysi bo‘lakni yana ikkiga bo‘lib chiqiladi. Shunda to‘g‘ri burchak teng to‘rtga bo‘linadi (7.5-chizma).