Mavzu: Geologik,gidrogeologik xavfli hodisalar. Qurg’oqchilik va yong’inlarda fuqarolar muhofazasi. Bakteriologik (biologik) vositalar bilan zararlangan o’choqda epidemiologiyaga qarshi chora-tadbir. Kimyoviy qurol

KIMYOVIY QUROLLAR — ommaviy qirg’in qurollari turlaridan biri. SHikastlash ta’siri kimyoviy zaharlovchi moddalar (ZM) ning zaharlash xossalariga asoslangan. Asosiy tarkibiy qismlari — jangovar kimyoviy moddalar (zarin, Y-gazlar va b.) hamda ularni qo’llash vositalari — raqstalarning ZM to’ldirilgan jangovar qismlari, artilleriya snaryadlari, minalar, aviatsiya bombalari, kassetalar, fugaslar, granatalar va b. Ular aviatsiya, turli moslamalar, purkagichlar va aerozol generatorlar yordamida ham tarqalishi mumkin. SHikastlovchi ta’siri qancha vaqt saqlanishiga qarab, Kimyoviy qurollar turg’un (bir necha soat, sutka, hafta, oylab saqlanadigan) va noturg’un (bir necha min. saqlanadigan) turlarga bo’linadi. Kimyoviy qurollar, asosan, dushmanning jonli kuchlari (qo’shin)ga qarshi ishlatish uchun mo’ljallanadi, lekin tinch aholiga, hayvonot dunyosiga ham xavf tug’diradi, atrof-muhitni zaharlaydi, ekinzorlarni nobud qiladi.
Kimyoviy qurollar dastlab nemis armiyasi tomonidan 1915 y. da Ikri (Bel’giya)dagi jangda qo’llanilgan. Keyinchalik boshqa armiyalar ham qo’llay boshladi. Kimyoviy qurollar Jeneva bayonnomasi (1925) bilan taqiqlangan. Biroq ba’zi tajovuzkor mamlakatlar bu bayonnomani bir necha bor buzishgan (mas, AQSH Koreya va V’yetnamda, Isroil Livanda Kimyoviy qurollarni qo’llagan).
Parij konvensiyasi (1993)ga muvofiq, Kimyoviy qurollar zahiralari butunlay yo’qotilishi lozim. Ular inson salomatligi va tabiat uchun o’ta xavfli bo’lganligidan ularning zahiralarini yo’qotish ishlari maxsus ob’yektlarda amalga oshiriladi. 1993 y. ma’lumotlariga ko’ra, Kimyoviy qurollar zahiralari Rossiya (sobiq Ittifoq) da 40 ming t ni, AQSH da 29 ming t ni tashkil etgan. 2-jahon urushida nemislardan qolgan (trofey) Kimyoviy qurollar zahirasi (taxm. 300 ming t) dengizga cho’ktirib yuborilgan.