Mavzu: gazmotor kompressorlarni turlarini tanlash va hisoblash

12.2. Turbodetandernig ishlash tahlili.

20 m/s tezlik bilan gaz maxsus yo‘naltirilgan, profil orqali siquvchi apparatga (SA) keladi. Bu qurilma konstruksiyasi bosimning kamroq yo‘qotilishini ta’minlaydi. Gaz oqimini kamayishi hisobiga, gaz tezligi orttiriladi.

Tezlik 200 – 250 m/s gacha yetadi. Siquvchi apparatda gazning potensial energiyasi kinetik energiyaga aylanadi. Gaz bosimi tushgandan so‘ng, gaz turbodetanderning ichki g‘ildiragiga tushadi va uni harakatga keltiradi. Gazning kinetik energiyasi mexanik energiyaga aylanib, o‘qni aylantiradi. O‘qning mexanik aylanish energiyasi kompressorga o‘tkaziladi va u harakatga keladi.
Kompressorda mexanik energiya yana potensial energiyaga aylanadi. Turbodetander sistemasini ish jarayoni quyidagilarga bog‘liq. Yet ning kengayishi, siqlish bosqichi Yek, bosim tushishi, F.I.K, quyidagi ifodalardan foydalaniladi.
(12.6) (12.7)
Bu yerda; Р₁ va Р₂ turbodetandrelardan keyingi va oldingi gaz bosimi, R₃ va R₄ - boshlang‘ich va keyingi gaz bosimi, kompressorda.
Turbodetander sistemasida umumiy bosim tushishi quyidagi tenglamadan topiladi.
(12.8)
Turbodetanderda sovutish jihozlaring samarasi quyidagicha aniqlanadi.
(12.9)
12.3. Detander blokiga xizmat ko‘rsatish.

Blokni normal rejimda ishlashiga erishish uchun quyidagi holatlarga alohida e’tibor berib, ularni har kuni yoki tez-tez tekshirib turish, chetlashishlar sodir bo‘lganda, zudlik bilan quyidagilarni aniqlash lozim:

• 
  Bakdagi moyning sathini;
  
• 
  Gazni zichlash jarayonidagi sarf va bosimni;
  
• 
  Surtish moylarining bosimini;
  
• 
  Surtish moylarining haroratini;
  
• 
  Surtish moylarining qovushqoqligini;
  
• 
  Moy filtridagi bosimning o‘zgarishini;
  
• 
  O‘qdagi zo‘riqishni o‘lchovchi asboblarning ko‘rsatishini.
  

Surtish moylarini, ifloslanishiga, qovushqoqligining pasayishiga va filtrdagi bosimning o‘zgarishiga qarab, zarur vaziyatlarda almashtiriladi. Ayni paytda, mazkur holatlarni apparatni ishga tushirish bilan bir paytda o‘lchab borib, ifloslanish va suyuqlanish tezligi aniqlanadi, navbatdagi tekshiruv o‘tkazish tartibi ishlab chiqiladi. Filtrlovchi elementlarni ham moyni almashtirish bilan bir paytda almashtiriladi.


Nazorat savollari:

12.1. Gazmotor kompressorlar deganda qanday jihozni tushunasiz?

12.2. Gazmotor kompressorlar qanday maqsadda qo`llaniladi?
12.3. Gazmotor kompressorlarning qanday turlarini bilasiz?
12.4. Drossel effekti deganda nimani tushunasiz?
12.5. Drossel effektining qanday turlari mavjud?