Mavzu: gapning logik-grammatik belgilari va tasnifi

• O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
• Abdulla Qodiriy nomidagi
• Jizzax davlat pedagogika universiteti
• O‘zbek tili va adabiyoti fakulteti
• 3-kurs 614-20(305)-guruh talabasi
• Safarov Bekzodning
• Ona tili o`qitish metodikasidan tayyorlagan
• Taqdimoti
• Mavzu:OT KESIM VA EGA ORASIDA TIRENING
• ISHLATILISHI

104-mashq.Gaplarning kesimi qaysi so‘z turkumi bilan ifodalanganligini aniqlang.

• www.themegallery.com

• Company Logo

• 1. Inson chehrasi hamisha uning ichki olamini aks ettiradi, shu sababli fikr yuzda aks etmaydi, deb o‘ylashxatodir.
• 2. Inson chehrasi uning tiliga nisbatanko‘p va qiziqroq narsalarni aytib berishi mumkin: til faqat inson fikrlarini bayon etsa, chehra fikr mohiyatini ko‘rsatadi.
• 3. Go‘zallik – haqiqiy baxt-saodat va rosmana qahramonlik, u balandparvoz so‘zlarga muhtojemas.
• 4. Go‘zal chehra o‘z nomi bilan go‘zal.
• 5. Chehrasi ochiq kishining qalbi ham ochiq.

Quyidagi hollarda ot kesim va ega orasida tire qo‘yiladi:

• 1. Ot kesim kesimlik qo‘shimchasisiz yoki bog‘lama-
• siz qo‘llanganda: Tinchlik – farovon hayot manbayi. Mening
• aytadigan gapim – shu. Uch karra uch – to‘qqiz. Maqsadi-
• miz – o‘qish.

• www.themegallery.com

• Company Logo

• 1. Ot kesim sifat, ravish va tartib son bilan
• ifodalanganda tire qo‘llanmaydi:
• 1. Vatanimiz go‘zal.
• 2. Ko‘rmagan yerning chuquri ko‘p.
• 3. Bizning sinfimiz sakkizinchi.

Quyidagi hollarda ot kesim va ega orasida tire qo‘yiladi:

• www.themegallery.com

• Company Logo

• 105-mashq. Tushirib qoldirilgan tirelarni qo‘ying. Tire qo‘llanmaydigan qaysi gap «ortiqcha»?
• I. 1. Kiyinishda oliftalikdan qochib, yoqimtoy bo‘lishga
• harakat qiling: odob ko‘rkamlik, isrofgarchilik esa oliftalik
• belgisi. (Suqrot) 2. Madaniyat bilan tashqi jilo butunlay
• boshqa-boshqa narsa. (R.Emerson) 3. Saxovat go‘zallikdan
• ko‘ra afzalroq. (G.Geyne)
• II. 1. Maftunkorlik yashnab turgan go‘zallik. (G.Lessing)
• 2. Go‘zallik bu erkin qalb va mustahkam sog‘liq samarasi.
• (L.Shefer) 3.Ma’no yo‘q joyda go‘zallik bo‘lishi mumkin
• emas. (E.Bule)
• III. 1. Samimiylik ham xuddi husn va aql kabi ehson.
• (V.I. Kachalov) 2. Ko‘p so‘zlash donolik belgisi emas.
• («Qutadg‘u bilig»dan) 3. Go‘zallik butun olamni qalbga olib
• kiradigan kuch va iste’dodga ega. (M.Servantes)

• 105-mashq. Tushirib qoldirilgan tirelarni qo‘ying. Tire qo‘llanmaydigan qaysi gap «ortiqcha»?
• I. 1. Kiyinishda oliftalikdan qochib, yoqimtoy bo‘lishga
• harakat qiling: odob — ko‘rkamlik, isrofgarchilik esa oliftalik
• belgisi. (Suqrot) 2. Madaniyat bilan tashqi jilo butunlay
• boshqa-boshqa narsa. (R.Emerson) 3. Saxovat — go‘zallikdan
• ko‘ra afzalroq. (G.Geyne)
• II. 1. Maftunkorlik — yashnab turgan go‘zallik. (G.Lessing)
• 2. Go‘zallik — bu erkin qalb va mustahkam sog‘liq samarasi.
• (L.Shefer) 3.Ma’no yo‘q joyda go‘zallik bo‘lishi mumkin
• emas. (E.Bule)
• III. 1. Samimiylik ham xuddi husn va aql kabi ehson.
• (V.I. Kachalov) 2. Ko‘p so‘zlash — donolik belgisi emas.
• («Qutadg‘u bilig»dan) 3. Go‘zallik — butun olamni qalbga olib kiradigan kuch va iste’dodga ega. (M.Servantes)

• Javoblar:

Savol va topshiriqlar

• Add Your Title

• -1. Sodda gaplarda ega va ot kesim orasida nega tire qo‘yiladi?

• -2. Ot kesim kesimlik ko‘rsatkichisiz yoki bog‘lamasiz qo‘llanganda yozuvda
• tire qo‘yilishiga misollar ayting. Qaysi holda tire qo‘yilmaydi?

• 3.Ega yoki kesim harakat nomi bilan ifodalanganda yozuvda tire qo‘yilishiga
• misollar keltiring.
• 4.Ot kesim va ega orasida ham yordamchisi bo‘lsa, tire qo‘yish kerakmi?

• Uyga vazifa
• 106-mashq. «Jismoniy va ma’naviy go‘zallik» mavzusida 10–12 ta gapdan
• iborat matn yarating. Ular sirasida tire qo‘llanadigan va qo‘llanmaydigan
• ot kesimli 4 ta gap ishtirok etsin.

• Click to edit company slogan .