|
2.Frantsiy kimyoviy elementi tarixi.
Ishqoriy metallar guruhida eng oxirgi bo'lgan fransiy... 1871 yilda D.I.Mendeleyev 87-sonli elementning mavjudligi .va uning xossalari ehtimolini bashorat qilib, uni ekasezium deb atagan. Oltmish yildan ko'proq vaqt davomida o'nlab olimlar 87-raqamli elementni izlashdi. Va faqat 1938-1939 yillarda. uni M. Sklodovska-Kyuri shogirdi, frantsuz ayol M. Perey (1909-1975) kashf etgan va yangi elementni vatani Fransiya sharafiga nomlagan. Uranning parchalanish mahsulotlarida fransiy topilgan. Keyinchalik uranning parchalanishi paytida fransiyning izotoplaridan biri aktiniydan hosil bo'lishi aniqlandi. Frantsiy alohida e'tiborga loyiqdir. Davriy jadvalda metall xossalari o'ngdan chapga va yuqoridan pastga qarab ortadi, ya'ni elementlarning umumiy oilasidagi o'rniga ko'ra, bu eng "metall" metalldir. Olimlar Fransiyaning amaliy qo'llanilishiga katta umid bog'lamaydilar. Hozirgacha u ilmiy tajribalar va tibbiyotda qo'llaniladi. Asosiy sabab fransiyning beqarorligidir. Eng uzoq umr ko'radigan izotopning yarimparchalanish davri 21 minut.
Ishqoriy metallarning asosiy ishlari bo'yicha rekordlar, agar biz ulardan foydalanish istiqboliga e'tibor bermasak, yakunlanmaydi, bu bugungi kunda allaqachon haqiqiy asosga asoslangan. Suyuq gidroksidi metallar kelajakdagi yadro reaktorlari - tez neytron reaktorlari uchun almashtirib bo'lmaydigan sovutgich bo'lib chiqdi. Ular, shuningdek, oddiy suyuqliklarning issiqlik o'tkazuvchanligidan bir necha baravar yuqori issiqlik o'tkazuvchanligiga ega. Masalan, natriyning issiqlik o'tkazuvchanligi suvnikidan 300 baravar ko'p. Va gidroksidi metallardan foydalanish uchun harorat oralig'i ham ancha kengroq. Bug 'dvigatellarida issiqlik tashuvchisi bo'lgan suv 100 ° C da, litiy esa 1350 ° S da qaynaydi. Va o'rnatishning ish haroratining oshishi uning samaradorligini oshirishni anglatadi.
O'tkazilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, eng yaxshi variantlar natriy, rubidiy va seziyni issiqlik o'tkazuvchanligi tizimida 100 dan 1200 ° C gacha, litiy - 1200 dan 2000 ° S gacha bo'lgan haroratlarda ishlatishdir. Biroq, bunday yuqori haroratlarda lityum raqobatchilarga ega: kumush (eng issiqlik o'tkazuvchan metall), gallium va nidiy.
Kelajakda gidroksidi metallar (suyuqlik va ularning bug'lari) magnetogidrodinamik (MHD) energiya konvertorlarida printsipial jihatdan yangi turdagi elektr stantsiyalarida qo'llaniladi. Magnitogdrodinamikaning nazariy asoslari 1970 yilda tug'ilgan va fizika bo'yicha Nobel mukofotiga sazovor bo'lgan. Muallifi shved fizigi X. Alfven (1908 y. t.).
Frantsiy Mendeleyevning elementlar davriy sistemasining "oxirgi" kashf etilgan to'rtta elementidan biridir. Darhaqiqat, 1925 yilga kelib, elementlar jadvalining barcha kataklari to'ldirildi, 43, 61, 85 va 87-dan tashqari. Ushbu etishmayotgan elementlarni topishga bo'lgan ko'plab urinishlar uzoq vaqt davomida muvaffaqiyatsiz bo'ldi. 87-element (Mendeleyev eka-seziy) seziyning sherigi sifatida topish umidida asosan seziy minerallarida qidirildi. 1929 yilda Allison va Merfi lepidolit mineralida eka-tseziy topilganligi haqida xabar berishdi; ular yangi elementni Amerika Qo'shma Shtatlari shtati - Allisonning vatani sharafiga virginium deb nomladilar. 1939 yilda Xulubey ifloslanishda 87-elementni topdi va uni Moldavium deb nomladi. Boshqa mualliflar ham eka-seziy 87 kashfiyoti haqida xabar berishgan va uning nomlari to'plami ishqoriy va rusiy bilan boyitilgan. Biroq, bu kashfiyotlarning barchasi noto'g'ri edi.
1939 yilda Parijdagi Kyuri institutidan Perey turli xil radioaktiv parchalanish mahsulotlaridan aktiniy preparatini (Ac-227) tozalash bilan shug'ullangan. Ehtiyotkorlik bilan nazorat qilinadigan operatsiyalar orqali u o'sha paytda ma'lum bo'lgan aktiniy parchalanish seriyasining izotoplarining birortasiga tegishli bo'lmagan beta-nurlanishni topdi. Biroq, aktiniyning parchalanishini chuqurroq o'rganish shuni ko'rsatdiki, parchalanish nafaqat Ac-RaAc-AcC asosiy zanjiri bo'ylab, balki Ac-AcC-AcC tomoni bo'ylab ham yarimparchalanish davri 21 bo'lgan noma'lum izotop hosil bo'lishi bilan sodir bo'ladi. min. Izotop vaqtincha ASK deb belgilandi. Kimyoviy tadqiqotlar o'tkazilganda, uning xususiyatlari eka-tseziyga mos kelishi ma'lum bo'ldi. Pereyning ishini to'xtatgan Ikkinchi Jahon urushidan keyin uning xulosalari to'liq tasdiqlandi. 1946 yilda Perey o'z vatani sharafiga 87 elementni fransiy deb nomlashni taklif qildi va ASK belgisi aktiniyning radioaktiv parchalanish seriyasidagi tegishli izotop uchun qoldi. Bir muncha vaqt fransiy faqat aktiniyning alfa parchalanishi paytida hosil bo'ladi, deb ishonilgan. Biroq, neptuniy kashf etilgandan va uning radioaktiv parchalanish qatori o'rganilgandan so'ng, yarimparchalanish davri 5 minut bo'lgan fransiy-221 izotopi hosil bo'lishi isbotlangan. aktiniy-225 izotopining alfa yemirilishida. Frantsiy, astatin kabi, juda kam uchraydigan element; dastlab u Fr emas, balki Fa belgisiga ega edi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
