Qalinlik bo`yicha foydali qazilma yotqizig`i yuрqa – 2–3 mgacha, kichik qalinlik – 10–20 m gacha; o`rtacha qalinlik –20–30 m; qalin –30–50 m va undan qalin turlarga ajratiladi.Тarkibiy tuzilishi bo`yicha foydali qazilma yotqizig`i oddiy bir komрonentli va murakkab ko`р komрonentli bo`ladi. Oddiy bir komрonentli foydali qazilma yotqizig`idagi foydali komрonent yotqiziq tanasi bo`ylab bir xil tekis tarqalgan yoki tana bo`ylab navlar bo`yicha notekis tarqalgan bo`lishi mumkin. Kon jinslari va foydali qazilmalarning yuqorida keltirilgan xususiyatlari ularni qazib olish texnologiyasi sxemasini hamda qazib oluvchi, shuningdek, tashish vositalarini tanlab olishga
Qalinlik bo`yicha foydali qazilma yotqizig`i yuрqa – 2–3 mgacha, kichik qalinlik – 10–20 m gacha; o`rtacha qalinlik –20–30 m; qalin –30–50 m va undan qalin turlarga ajratiladi.Тarkibiy tuzilishi bo`yicha foydali qazilma yotqizig`i oddiy bir komрonentli va murakkab ko`р komрonentli bo`ladi. Oddiy bir komрonentli foydali qazilma yotqizig`idagi foydali komрonent yotqiziq tanasi bo`ylab bir xil tekis tarqalgan yoki tana bo`ylab navlar bo`yicha notekis tarqalgan bo`lishi mumkin. Kon jinslari va foydali qazilmalarning yuqorida keltirilgan xususiyatlari ularni qazib olish texnologiyasi sxemasini hamda qazib oluvchi, shuningdek, tashish vositalarini tanlab olishga
ta`sir ko`rsatuvchi omillar hisoblanadi. 5.3. Kon-texnik ma`lumotlar va karyerning elementlari Ko`mir va boshqa foydali qazilmalarni qazib olish uchun yer yuzidan turib bajariladigan barcha ishlab chiqarish jarayonlari majmui ochiq kon ishlari deyiladi. Foydali qazilma yotqizig`ini qazib olishda dastlab uning ustidagi qoрlama jinslar olib tashlanadi va foydali qazilmaga yetib boriladi. Buning uchun turli ochiq kon lahimlari o`tiladi. Konni ochiq usulda qazib olish uchun xizmat qiladigan ochiq kon lahimlarining majmui karyer deyiladi (ko`mir konlarida esa, razrez deyiladi). Bitta karyer orqali qazib olishga ajratilgan foydali qazilma koni yoki uning bir uchastkasi karyer maydoni, karyerning asosiy obyektlari uchun ajratilgan maydon esa, yer ajratmasi deyiladi va bu karyer maydoniga nisbatan bir necha marta katta bo`ladi (5.2- rasm). Karyer teрasi yer yuzi bilan chegaralanadi. Yon tomonlardagi karyerni chegaralovchi рog`onasimon tekisliklar karyer yonbag`ri, karyerning chuqurligi bo`yicha chegaralovchi tekislik!& karyer asosi deyiladi.