Mavzu: Farmasevtika korxonalarida ob-havo sharoitlari va mikroiqlim sharoitlari

16.4.2020 mashgulot 11

MAVZU:Farmasevtika korxonalarida ob-havo sharoitlari va mikroiqlim sharoitlari.

Reja;

1.Ish joylarini mikroiqlim sharoitlari nimalarni o‘z ichiga oladi.

2.Inson sezgi organlarini atrof-muhitga bog‘liqligi, «inson-muxit» sistemasi.

3.Ishlab chiqarish havosi muhiti. Ifloslanish darajasi.

1)Ob-havo omillari har biri ayrim holda yoki bir necha birlikda insonning mehnat qilish qobiliyatiga, sog‘lig‘iga juda katta ta’sir ko‘rsatadi. Ishlab chiqarish sharoitida ob-havo omillarning deyarli hammasi bir vaqtda ta’sir qiladi. Bundan ko‘rinib turibdiki, ob-havo omillari ba’zi bir hollarda inson uchun ijobiy va ba’zi bir hollarda esa salbiy ta’sir ko‘rsatib, inson organizmi tashqi muhitga moslashuvini buzib yuborishi mumkin. Tashqi muhitga moslashuv - bu inson organizmining fiziologik va kimyoviy jarayonlar asosida tana haroratining bir xil chegarada (36-37°C) saqlab turish qobiliyati demakdir.

2)Inson o‘zidagi tabiiy analizatorlar, ya’ni, sezgi a’zolari orqali atrof-muhit bilan bevosita bog‘lanishda bo‘ladi. Ushbu sezgi a’zolarining xarakteristikasini o‘rganish xavfsizlik sistemasini takomillashtirishda muxim rol o‘ynaydi. Bunday sezgi a’zolariga ko‘rish, eshitish, titrashni sezish, xaroratni sezish, og‘riqni sezish ta’m va xidni sezish, organik sezgi va xarakat analizatorlarini misol keltirish mumkin.

3)Yuqorida ta’kidlangan sezgi a’zolari ma’lum xarakteristikaga ega bo‘lib, muhit faktorlarining keskin o‘zgarishi ushbu analizatorlarning ish faoliyatiga salbiy ta’sir etadi. Natijada, turli xil kasb kasalliklari, jaroxatlanishlar kelib chiqadi.3)guruhlarga ajratiladi. Zararli ishlarga nomaqbul iqlim sharoitida bajariladigan ishlar (kuchli shamol, past yoki yuqori harorat, namlik, yuqori darajada shovqin, titrash, har xil nurlar ta’sirida ishlash) kiradi. Xavfli ishlarga «montajchilar», o‘t yoquvchilar, elektriklar va shu kabi boshqa ishlarni misol kilish mumkin. O‘ta xavfli ishlarga esa yong‘inni o‘chirish va uni oqibatlarini tugatish, tabiiy ofatlar davrida avariya-tiklash ishlarini olib borish kabilarni kiritish mumkin.

Test javoblari 1V 2G 3V 4B 5A 6A 7A 8A 9B 10V 11B 12A 13A

16.4.2020 mashgulot 12

Mavzu; Farmatsevtika korxonalarida shovqin va titrashlarni inson organizmiga ta`siri.

Reja:

1)Ishlab chiqarish shovqinni va titrashlarni xususiyatlari va ularni inson organizmiga ta’siri.

2)SHovqindan himoyalash vositalari va usullari.

3)Titrashga qarshi kurash choralarini ayting?

1)SHovqinni tovush chastotasi bilan bog‘lanishini xarakterlovchi miqdor shovqinning chastota spektri deb ataladi. SHovqinni insonga fiziologik ta’sirini baxolash maqsadida u tovush chastotasiga ko‘ra uch turga bo‘linadi: past chastotali (300 Gs.gacha), o‘rta chastotada (300.. .800 Gs) va yuqori chastotali (800 Gs.dan yuqori). SHovqin ma’lum gerslarda ifodalanadigan chastotaga va detsibellarda o‘lchanadigan intensivlikga ega.

2)Mexanik shovqinlarni kamaytirishning asosiy omili bu mashina-mexanizmlarning birikuvchi qismlarini tayyorlashda iloji boricha aniqlikka erishish hisoblanadi. Ko‘pincha, mashina-mexanizmlarning yoyilib ketgan qismlari shovqinning zo‘rayishiga olib keladi. Mexanizmlarning birikuvchi qismlarini o‘z vaqtida moylash ham shovqinni kamaytirishda yaxshi natija beradi. Zarbali jarayonlarni zarbasiz bajariladigan jarayonlar bilan almashtirish, masalan, qiyshiq tishli va ekssentrikli uzatmalarni gidravlik uzatmalar bilan almashtirish, shtampovkani presslash bilan, qoqishni payvandlash bilan almashtirish kerak va h.k.

3)Titrashni kamaytirish yo‘llarini ishlab chiqish mumkin bo‘ladi. Ularga ishchi a’zolariga ta’sir etuvchi kuchlarning teng ta’sir etishiga erishish, krivoship mexanizmlarni teng aylanuvchi mexanizmlariga almashtirish, gidrouzatmalardan foydalanish, o‘zaro birikuvchi detallar sirtining tozalik va aniqlik sinfini oshirish kabilar kiradi. Bundan tashqari turli xil konstruksiyadagi titrash izolyatorlaridan («vibroizolyator») foydalanish xam yaxshi samara beradi. Bunday izolyatorlarga AKSS-15M, AKSS-25M, AKSS-400I larni misol qilish mumkin.

Test javoblari: 1G 2A 3V 4A 5B 6B 7G 8A 9A 10V