Мавзу: фалсафа фанининг предмети, муаммолар доираси ва вазифаси режа

Материализм - оламнинг асосида материя, яъни моддий нарсалар ётишини эътироф этувчи таълимот

Фалсафа асосий масаласининг гносеологик жиҳати

Гностицизм – асосчилари материалистлар, гностиклар билишнинг ҳозирги ҳолати ва келажагига оптимистик руҳда қарайдилар. Уларнинг фикрича, дунёни билиб бўлади, билим олиш имконияти эса, чекланмаган.
Агностицизмнинг энг кўзга кўринган вакили И.Кант, агностиклар инсоннинг дунёни билишини инкор этади, яъни дунёни англаб бўлмайди, англаш имкониятлари инсоннинг билиш имкониятлари билан чекланган деб ҳисоблайди.
Иррационализм – асосчилари Ф.Ницше, А.Шопенгауэр, иррационалистларнинг фикрича, рационалист-ларнинг фикрлари ички мантиққа эга эмас, шунинг учун ҳақиқий билимни фақат ақл билан тўла тушунтириб бўлмайди.
Рацонализм – асосчиси Р.Декарт, рационалистлар ҳақиқий (ишончли) билим фақатгина онгдан келтирибчиқарилган бўлиши керак ва билим ҳиссий тажрибага боғлиқ эмас, деган фикрни илгари суради.
Эмпиризм – асосчиси Ф.Бэкон, эмпиристлар билимнинг асосида фақат тажриба ва ҳиссий туйғулар ётади, онгда тажрибадан олдин ҳеч нарса мавжуд эмас, деган фикрни илгари суришади.

Дунёқараш – инсоннинг теварак атрофини қуршаб турган воқелик тўғрисидаги, оламнинг моҳияти, тузилиши, ўзининг ундаги ўрни ҳақидаги қарашлари, тасаввурлари, билимлари тизимидир.

Дунёқарашнинг тарихий шакллари

Мифология

• юнонча “мифос”-ривоят, нақл, “логос” –таълимот. Ижтимоий тараққиётнинг энг бошланғич даврига хос бўлган нақл ва афсоналарда гавдалантирилган ижтимоий онг шакли. Миф – бу турли халқларнинг дунёнинг келиб чиқиши, табиат ҳодисалари, фантастик мавжудотлар, худолар ва қаҳрамонларнинг ишлари ҳақидаги тасаввурини ифодаловчи муайян тарзда тизимга солинган дунёқарашдир.

Дин

• воқеликнинг келиб чиқиши, ривожланиши, истиқболини ҳаёлий образлар, тасаввурлар ва тушунчаларда акс эттирувчи дунёқараш Диний дунёқараш оламни хиссий, эмоционал (рационал эмас) қабул қилиш шакли билан белгиланади. Дин мифлар кўриб чиққан саволларни кўриб чиқади.

Фалсафа

• олам ҳақидаги яхлит ва системалаштирилган билимлар йиғиндисидир. Фалсафий дунёқараш ақл ва билимларга таянади.