Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

OPERATOR
– simvol yoki simvollar kombinaSiyasi bo‘lib, u mantiqiy shakl
hosil qilish uchun ishlatiladi.
OSTENSIV TA’RIFLASH
– (lot.ostendere - ko‘rsatmoq) predmetni bevosita
ko‘rsatish orqali ta’riflash.
R - LOTINCHA PRAEDICATUM
– kesim so‘zining birinchi unli harfi
bo‘lib, u hukm predikatining simvolik ifodasidir. Sillogizm hulosaning predikati
bo‘lib kelgani uchun katta termin ham R harfi bilan belgilanadi.
PARADOKS
(grek. para – qarshi va doxa - fikr) – kutilmagan, odatdan
tashqari ajoyib fikr bo‘lib, ma’lum hukmron va kundalik hayot fikrlariga, xatto
rosmana fikrga qarama-qarshi bo‘lgan mulohazadir. Formal mantiqda bir-biriga
qarama-qarshi bo‘lgan ikki hulosa bo‘lib, ularning har ikkalasi chin (to‘g‘ri) yoki
xato deb qaraladigan fikrga paradoks deyiladi.
PREDIKAT
(lot. praedicatum - kesim) – hukmda predmetga xos belgini
ifodalaydi. Predmetdagi belgini mantiqiy bog‘lovchilar orqali tasdiqlab yoki inkor
qilib ko‘rsatadi.
PETITIO PRINCIPII
(lot.) – tezisning isboti uchun keltirilgan asos, to‘g‘ri,
chin, etarli bo‘lsa – da, uning isboti uchun yana qo‘shimcha isbot qilish talab
qilinadigan dalillar keltirish asosida kelib chiqadigan xatoning lotincha nomi bo‘lib,
“asosni oshirib yuborish” xatosi deb ataladi.
PONENDO TOLLENS
– (lot.) – ayiruvchi – qat’iy sillogizmning «tasdiqlash
yo‘li bilan inkor qilish» modusining lotincha nomi.
PONENS 
(lot.) – shartli sillogizmning “tasdiq” modusining lotincha nomi.
R (LOTINCHA RELATIO)
– munosabat so‘zining birinchi harfi bo‘lib,
hukmlar o‘rtasidagi munosabatning simvolik ifodasidir. Hukmlar o‘rtasidagi
munosabatning formulasi quyidagicha: a R b (a va b hukmi o‘rtasida R munosabat
bor deb o‘qiladi).
RADDIYA
– biror tezisning noto‘g‘riligi yoki asossizligini isbotlaydigan
mantiqiy usul.
RASIONALIZM 
– (lot. rationalis - aqliy) – bilish nazariyasida aqlni haqiqiy
bilimning birdan bir manbai deb hisoblovchi oqim.

---