Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

prognoz
modellari
yaratildi. Dastlabki ana shunday matematik modellarning birinchisi
faylasuf va kibernetik olim X.O‘zbekxon tomonidan yaratilgan edi. Keyingi
imitatsion model («Mir-1») Dj.Forrester tomonidan yaratilgan bo‘lib, unda aholining
ko‘payishi, kapital mablag‘larning, tabiiy resurslar, atrof-muhitning ifloslanishi va
oziq-ovqat muammolarining rivojlanishi hamda o‘sib borishi ko‘rsatilgan edi. Tez
orada shu olimning o‘zi tomonidan yanada takomillashtirilgan model - «Mir-2»
yaratildi.
1972 yilda D.Medouz va Massachuset texnologiya institutining bir guruh yosh
olimlari «Mir-3» modelini yaratdilar va mazkur model Rim klubining «O‘sib borish
chegaralari» nomli ma’ruzasi uchun asos bo‘lib xizmat qildi. Model 1900 yildan
2100 yilgacha bo‘lgan davrdagi global rivojlanish jarayonlarini tasvirlar edi. Model
mualliflari shunday xulosaga keldilar: agar aholi o‘sishining, sanoatning, qishloq
xo‘jaligining, tabiiy resurslarni ekspluatatsiya qilishining hamda atrof-muhitning
ifloslanishining asosiy tamoyillari saqlanib qoladigan bo‘lsa, insoniyat global
tanglikka duchor bo‘ladi. Ma’ruza mualliflari bundan shunday xulosa chiqaradilar:
insoniyat o‘sish strategiyasidan global muvozanat holatiga o‘tishi kerak. «O‘sish
chegaralari» da chiqarilgan xulosalar turlicha qabul qilindi, biroq bir narsani yakdillik
bilan qayd etish mumkin: ma’ruza qizg‘in munozaralarga sabab bo‘ldi va jahon
jamoatchiligining diqqat e’tiborini global muammolarga jalb etdi. Ma’ruza
natijalaridan biri shu bo‘ldiki, unda cheksiz iqtisodiy o‘sish haqidagi afsona fosh
qilindi.
D. Medouz va J. Forresterlar modelidan farqli o‘laroq, M.Mesarovich va
E.Pestellarning Rim klubiga «Insoniyat tub burilish arafasida» nomi ostida taqdim
etilgan ma’ruzasida aks etgan modeli (1974) da dunyo mintaqaviy rivojlanishni
hisobga olgan holda ko‘rib chiqiladi. Ma’ruzada bir qator mintaqaviy tangliklar va
falokatlar prognoz qilingan va shu munosabat bilan