Mavzu: Elektron paramagnit rezonans (epr spektri)

Ikki noekvivalent protonlarning o‘zaro spin-spinli ta ’siri Kimyoviy siljishlar bilan farq qiladigan protonlar saqlovchi CH-CH2- sistemada C-H gruppa protoni CH2 gruppasining ikkita ekvivalent protonlari bilan o‘zaro ta'sirlashadi. CH2 gruppasidagi har bir proton ikki xil holatda bo‘lishi mumkin va spinlari kombinatsiyasi to‘rtga teng bo‘ladi. 0 ‘zining protonining magnit maydoniga ko‘rsatadigan ta'sir hissasi jihatdan ikkinchi va uchinchi kombinatsiya ekvivalentli, ya'ni teng vakomponentlaming nisbiy intensivligi 1:2:1 ga teng. Bundan tashqari, CH2 gruppasining protonlarini signali spektrda dublet shaklida kuzatiladi, tripletning integral intensivligi dubletning integral intensivligining protonlar soniga qarab 1 : 2 nisbatga teng bo‘ladi.'СН-СНз sistema uchun (ulaming protonlari kimyoviy siljishi bilan farq qiladi) spektrda CH3 gruppa protonlarining kvadrurleti paydo bo‘ladi CH3 gruppaning 3 protoni uchun ular spinlarining 8 ta kombinatsiyasi bo‘Iadi. 2-4 va 5-7 kombinatsiyalar magnit maydoniga ta'sir hissasi jihatdan bir xil bo‘ladi. Turli kombinatsiyaning ta'sir hissasiga binoan kvadrurletning intensvligi 1:3 :3:1 nisbattda bo‘ladi. Umuman, proton yoki ekvivalent protonlar gruppasi n ekvivalent magnit yadro bilan o‘zaro ta'sirlashganda u protoning signali n+1 komponentga ajraladi. Agar spin-spinii o‘zaro ta'siming konstantasini kattaligi bilan berilgan magnit maydoning H0 kuchlanishiga bog‘liq emas, u o‘zaro ta'sirlanadigan yadrolaming tabiati, ular orasidagi bog‘ xarakteri va soni hamda molekulaning geometriyasi bilan aniqianadi. Agar protonlar to‘rt yoki undan ortiq bog‘lar bilan ajralgan bo‘lsa (masalan, H-C-C-C-H), u holda bog‘ tabiati muhim ahamiyat kasb etadi. Buning spin-spinli konstantasi 0,2 gs bo‘ladi. Agar allil bog‘i bo‘lsa (qo‘sh bog‘ saqlasa) u 2-3 gs bo‘ladi. Agar molekulada amin va gidroksii gruppa bo‘lsa, ularning protonlarida odatdagidek o‘zaro spin-spinli ta'sir kuzatilmaydi. Amino gruppa va gidroksil gruppa protonlari tez almashinib turganligi sababli ajralmasdan, ko‘pincha, surkalgan signal hosil bo‘ladi.