Mavzu: elеktrоlitlarning eritmаlаri reja

Ionlarning hisoblab topilgan konsentratsiyalarining effektiv konsentratsiyalarga nisbatan kamayishi aktivlik deb yuritiladi. Aktivlik va molyarlik o’zaro quyidagicha bog’langan:

, (61.4)

bunda -aktivlik; -aktivlik koeffitsiyenti; m-eritmaning molyarligi. Eritmaning miqdoriy tarkibi boshqa usullar bilan ham ifodalanishi mumkin, lekin elektrolit eritmalarning tarkibi odatda molyarlik bilan ifodalanadi.

Cheksiz suyultirilgan eritmalar uchun =1 ga teng, ionlar orasidagi o’zaro ta’sir kuchlari konsentratsiya ortishi bilan ortadi, aktivlik koeffitsiyenti esa kamayadi. Har xil ionli elektrolitlarning aktivligi turlicha bo’ladi, shuning uchun elektrolitning aktivligi deganda uning ionlarini o’rtacha aktivligi tushuniladi va shunga mos ravishda o’rtacha aktivlik koeffitsiyenti tushunchasidan foydalaniladi.

Kuchli elektrolit eritmalarning asosiy xarakteristikasi ularning ionlari orasidagi o’zaro ta’sirlarni hisobga oluvchi ion kuchi hisoblanadi. Kuchli elektrolitlarning ion kuchi I eritmadagi hamma ionlarning molyarligi m_i bilan ularning zaryad sonlari kvadratlarining Z_i ko’paytmalari yig’indisining yarmiga teng:

(61.5)

Bu formuladan bir yoki bir necha elektrolitlarning ion kuchlarini hisoblash uchun foydalanish mumkin.

(61.6)

bunda Z⁺ va Z^--ionlarning zaryad soni; 0,51-25⁰C temperaturada suvli eritmalar uchun doimiy kattalik.

Suyultirilgan elektrolitlarda ma’lum elektrolitning o’rtacha aktivlik koeffitsiyenti faqat eritmaning ion kuchiga bog’liq bo’lib, eritmadagi mavjud boshqa turdagi elektrolitlarga bog’liq bo’lmaydi (ion kuchlar qoidasi). Bu qoida I0,02 bo’lganda yetarli darajada bajariladi, shuningdek, undan katta ion kuchlariga ega bo’lgan eritmalar uchun ham tahminan foydalanish mumkin.