Mavzu: elеktrоlitlarning eritmаlаri reja

MAVZU: ELЕKTRОLITLARNING ERITMАLАRI

Reja:

1. 
   Arreniusning eletrolitik dissotsiatsiya nazariyasi.
   
2. 
   Suyultirilgan elektrolitlarda ma’lum elektrolitning o’rtacha aktivlik koeffitsiyenti
   

Tayanch so’z va iboralar: elektrolit, noelektrolit, aktivlik koeffitsiyenti, Suyultirilgan elektrolitlar, Grotgus nazariyasi.
Eritmalari yoki qorishmalari ion o’tkazuvchanlikka ega bo’lgan moddalarga elektrolitlar deb ataladi. Elektron o’tkazuvchanlik namoyon qiluvchi va birinchi tur o’tkazuvchilar hisoblanmish metallarga nisbatan elektrolitlar ikkinchi tur o’tkazgichlar hisoblanadi. Ikkinchi tur o’tkazgichlarga asos va kislota eritmalari, qotishma hamda tuz eritmalari yaqqol misol bo’la oladi.

1805 yilda birinchi bo’lib Т.Grotgus eritmalarining elektr o’tkazuvchanlik mexanizmini tushuntirib berdi. Grotgus nazariyasiga ko’ra elektr maydonida molekulalar musbat va manfiy zarrachalarga ajraladi hamda ular o’ziga mos elektrodlarga tortiladi. Keyinchalik 1832 yilda Faradey bu zarrachalarni ionlar deb atadi.

Arreniusning eletrolitik dissotsiatsiya nazariyasi Grotgus nazariyasidan farqli ravishda tuz, kislota va asoslar molekulalarining dissotsiatsiyasi, ya’ni ionlarga ajralishi ularning erishi tufayli sodir bo’lishini ko’rsatadi. Dissotsiatsiya-qaytar jarayondir. Eritmada ionlar va dissotsiatsilanmagan molekulalar orasida dinamik muvozanat o’rnatilishi bu jarayon orqali izohlanadi. I.A.Kablukov elektrolitik dissotsiatsiya nazariyasini to’ldirib, eritma tarkibidagi ionlar suv molekulalari bilan o’zaro ta’sirlashib gidratlar hosil qilishi mumkinligini isbotladi. Ionlarning gidratatsiyasi molekula ionlarining birikishiga to’sqinlik qiladi.

Eritmada elektrolit holatini xarakterlash uchun dissotsilanish darajasi va dissotsilanish doimiysidan foydalaniladi.