Mavzu: Dunyo xalqlari madaniyatidagi umumiylik va farqlar

Madaniyat va sivilizatsiya - o'tmish mahsuli, ayni paytda kelajak uchun, jamiyat taraqqiyoti uchun xizmat qiladi. Madaniyat insoniyatning moddiy, aqliy, siyosiy, badiiy faoliyati sifatida yuzaga keldi. Inson yovvoyi hayotdan sivilizatsiyalashgan hayotga o'tganda, madaniyat taraqqiy eta bordi. Ibtidoiy madaniyat davrini ba'zi olimlar jamiyat davri deb ham ataydilar.

Insoniyat madaniyatni shakllantirib, rivojlantira borar ekan, yakka shaxsning va butun jamiyatning axloqiy tamoyillarini, baxt – saodatga erishish yo'l - yo'riqlarini topishga intiladi. Madaniyat turli mamlakatlarda turlicha shaklda namoyon o'ladi. Ammo qay shaklda bo'lmasin, inson sivilizatsiyani tadrijiy ravishda o'rganib, o'zlashtirib borishga moyildir. Masalan, qadimgi Misr, Xindiston, Eron, Yunoniston va Rimda sivilizatsiya ilk bor madaniyatning shakllanishiga va dunyo madaniyati rivojiga zamin bo'ldi. Nima uchun qadimiyroq Sharq mamlakatlari emas, aynan Yunoniston va Rim davlatlari madaniyat beshigi bo'ldi, aynan boshqa amlakatlarda emas?-degan savol tug'iladi. Chunki aqliy va badiiy tafakkur ilk bor Yunoniston va Rimda shakllandi. Lekin Aflotun, Pifagor, Epikur, Eenon, Empedakl va boshqa yunon donishmandlari Misr va Hindistondagi ustozlardan ta'lim olganlar.

G'arb ulamolari fikricha, faqat Yunon va Rim madaniyati antik madaniyat deb yuritiladi. Antik madaniyat bilan qadimiy (arxaik) madaniyat aynan bir xil emas. Ular orasida ma'lum farqlar bor. Garchi Sharq madaniyati yunon – rim madaniyatidan qadimiy bo'lsa ham, yevropaliklar yunon - rim madaniyatini meros qilib oldilar va bu madaniyat Yevropa madaniyati izchilligini ta'minlagani, yevropaliklar uchun yunon - rim jamiyati yagona qadimiy jamiyat bo'lgani uchun “antik” terminini qo'llaganlar. Antik madaniyatning qadimiy madaniyatdan yana bir farqi-yangi madaniyatni, ya'ni Yevropa madaniyatini yuzaga keltirganidir.

G'arb ulamolari fikricha, faqat Yunon va Rim madaniyati antik madaniyat deb yuritiladi. Antik madaniyat bilan qadimiy (arxaik) madaniyat aynan bir xil emas. Ular orasida ma'lum farqlar bor. Garchi Sharq madaniyati yunon – rim madaniyatidan qadimiy bo'lsa ham, yevropaliklar yunon - rim madaniyatini meros qilib oldilar va bu madaniyat Yevropa madaniyati izchilligini ta'minlagani, yevropaliklar uchun yunon - rim jamiyati yagona qadimiy jamiyat bo'lgani uchun “antik” terminini qo'llaganlar. Antik madaniyatning qadimiy madaniyatdan yana bir farqi-yangi madaniyatni, ya'ni Yevropa madaniyatini yuzaga keltirganidir.