Mavzu: Dissotsilanish bosimi

2.3. Dissosilanish bosimi.
Qattiq kimyoviy birikmalarni qizdirish ularni faqat gazsimon yoki va gazsimon moddalarga parchalanishiga olib keladi.Xar qaysi haroratda
dastlabki moddalar va reaksiya maxsulotlari orasida termik muvozanat qaror topadi. Muvozanatning termodinamik konstantasi oxirgi gazsimon
maxsulotlarning stexiometrik koeffisientlariga teng bo’lgan darajadagi aktivlarining ko’paytmasiga ega, chunki alohida holdagi kristall va suyuq moddalarning aktivliklari birga teng.Uncha katta bo’lmagan bosimlarda aktivlikni parsial bosim bilan almashtirish mumkin.Gazlarning umumiy bosimi haroratga bog’liq bo’ladi,uni dissosiasiya bosimi deyiladi. Kristalgidratlarning dissosilanish bosimini aniqlashda haroratni 50-55̊Cgacha ko’tarish zarur.
CuSO4·5H2O va CuSO4·3H2O kristallgidratlarining dissosilanish bosimini o’lchash bilan suv bug’lari bosimlarining egrilari hosil qilinadi.Dissosilanishning muvozanat konstantasini o’lchab,
T1 ·T2 Kp·T2
Hdiss= ——— lg ————tenglama bo’yicha dissosilanish issiqligini
T1 -T2 Kp· T1
(J/mol) hisoblash mumkin.110̊ Sdan yuqori haroratlarda dissosilanish bosimini hisoblash uchun manometrdagi bosimdan simob bug’larining bosimini ayirish kerak.[4]
2.4. Asos, kislota va tuzlarning dissotsialanishi.
Asoslarning dissotsialanishi. Asoslar suvda eritilganda metall kationi va gidroksid anioniga dissotsilanadi.
MeOH  Me⁺ + OH^–
Kislotalarning dissotsilanishi. Kislotalar suvda eritilganda vodorod kationi va kislota qoldig’i anionlariga dissotsilanadi.

HA  H⁺ + A ^–

Tuzlarning dissotsilanishi. Tuzlar suvda eritilganda metall kationi
va kislota qoldig’i anionlariga dissotsilanadi.
MeA  Me⁺ + A^–
Elektrolitik dissotsiatsiya nazariyasiga muvofiq, kislota, asos va tuzlar eritmalari orasida boradigan reaksiyalarda ta’sirlashuv molekulalar o’rtasida emas, balki ulardan hosil bo’ladigan ionlar o’rtasida sodir bo’ladi. Elektrolit eritmalaridagi almashinish reaksiyalari kuchsiz elektrolitlar, yomon eruvchi va gaz mahsulotlar hosil bo’lgandagina oxirigacha boradi. Bunday reaksiyalar qatoriga cho’kma, gaz moddalar hosil qilish bilan boradigan va neytrallanish reaksiyalari kiradi.[5]