Mavzu: Difraksion panjara va ularning qo’llanilishi yorug’lik tezligi va uni o’lchash usullari

Difraksion panjarali asboblar: Yassi panjarali asboblar: Rasmda Ebertning gorizontal va vertikal sxemalari ko’rsatilgan. Bunda spektrni o’zgartirish panjarani o’z o’qi atrofida aylantirish orqali amalga oshiriladi. Ko’zguda qaytaruvchi sohalar belgilangan bo’ladi.

• Botiq panjarali asboblar:
• • Botiq panjarali asboblar:
• Botiq panjaralar fokuslash va spektrga ajratish vazifasini bajaradi. Bu sxemada elementlar sonini kamaytirish imkoniyatini beradi.Asosan, sferik va torodial botiq panjaralar ishlatiladi. DFS-5 va DFS-6 spektral asboblar Pashen-Rung sxemasi asosida tuzilgan. Bunda chiqish tirqishi, panjara va fotoplyonka Rouland aylanasida joylashgan va mustaqil harakatlana oladi.
• Rouland aylanasi
• DFS-8 spektografi sxemasi:
• 1,2,3-linzalar
• 4-kirish tirqishi,
• 5,6-ko’zgular
• 8-fotoplastinka,
• 9-to’lqin uzunliklar shkalasi,
• 10-linza,
• 11-lampa

Yorug’lik tezligining tarixi Yorug’lik tezligining tarixi I. Kepler va R. Dekart kabi olimlar yorug‘likning tezligini cheksiz katta deb hisoblashgan va natijada klassik mexanikada yorug‘likning tezligi cheksiz katta deb qabul qilingan. Xo‘sh, amalda yorug‘likning tezligi nimaga leng? Bu tezlikni o‘lchash yo‘lidagi birinchi urinishlar G.Galiley lomonidan amalga oshirilgan. Garchi bu tajriba aniq natijalami ko'rsatmagan bo‘lsa-da, yorug‘likning tezligi chekli ekanligi haqidagi fikrning mustahkamlanishiga olib kelgan. Yorug’lik tezligining hozir qabul qilingan qiymatiga yaqin natijani aniqlash birinchi bo‘lib daniyalik astronom K. Ryomerga nasib etgan.

YORUG’LIK TEZLIGINI LABORATORIYADA ANIQLASH METODLARI

• YORUG’LIK TEZLIGINI LABORATORIYADA ANIQLASH METODLARI
• YORUG’LIK TEZLIGINI LABORATORIYADA ANIQLASH METODLARI
• YORUG’LIK TEZLIGINI LABORATORIYADA ANIQLASH METODLARI HAQIDA GALILEY METODINING TAKOMILLASHGAN SHAKLIDIR. IKKI USUL QO’L KELIB QOLADI: signal chiqarish va qaytib kelgan signalni qayd qilish paytlarini avtomatlashtiruvchi FIZO USULI VA YORUG’LIK SIGNALINING YURISH VAQTINI ANIQ O’LCHASHGA ASOSLANGAN ARAGO-FUKO usuli (aylanuvchi ko’zgu usuli). Bu ikkala usul yaqin kunlarga qadar ko’p marta takomillashtirildi, bularda zamonaviy eksprimentall texnikaning eng so’ngi yutuqlaridan foydalaniladi.Bu takomillashtirishlar tufayli dastlabki o’lchash natijalarini aniqligini ancha oshirishga yoki yorug’lik tarqalishini o’rganiladigan baziz uzunligini ancha qisqartirishga imkon yaratiladi.Aytib o’tilgan usullardan tashqari boshqa prinsplarga asoslangan bir qator metodlar yaratildi. Bularning ba’zilarini ko’rib chiqamiz