Mavzu: deviant (OG’MA) xulq-atvor sotsiologiyasi ma’ruzachi: S. f n. Otamuratov S. S. Reja

Park tomonidan ijtimoiy nazoratning uchta shakli ajratib ko’rsatiladi:

Elementar, asosan majburiy choralar.
Jamoatchilik fikri.
Ijtimoiy institular faoliyati.
Tolkott Parsons o’zining «Ijtimoiy tizim» asarida ijtimoiy nazoratni tavsiflab, uning yordamida deviant xulq-atvorni neytrallovchi sanktsiyalarni qabul qilish, ushbu asosda ijtimoy barqarorlikka erishish mumkinligini ko’rsatib o’tadi.

• Alohidalash

U ijtimoiy nazoratni amalga oshirishda uchta asosiy usulni ajratib ko’rsatadi:

• Ajratish

• Reabilitatsiya

Ijtimoiy nazorat turi tarkibiga asosiy sakkizta komponent kiritiladi:

1. Individual ta’sir
2. Baholashlarning ijtimoiy shkalasi
3. Kategoriyalashtirish
4. Ommaviy o’zlikni anglash tavsifi
5. Ijtimoiy harakatlar tarkibi va tavsifi
6. Baholashlarning individual Shkalasi
7. Individning o’z-o’zini kategoriyalashi doirasida harakatlarning ijtimoiy natijalari kelib chiqadi
8. Indiviual ong tavsifi

Jamiyatda mavjud bo’lgan ijtimoiy sanktsiyalar jamiyat a’zolarining ularning ijtimoiy roliga bog’liq holatda qayd qilingan holatlarni bajarishini ta’minlashiga yo’naltiriladi.

• Jamiyatda mavjud bo’lgan ijtimoiy sanktsiyalar jamiyat a’zolarining ularning ijtimoiy roliga bog’liq holatda qayd qilingan holatlarni bajarishini ta’minlashiga yo’naltiriladi.
• U yoki bu jamiyat hayoti sohalarini nazorat qiluvchi qoidalar va me’yorlar, tamoyillarga asoslanuvchi xohlagan institutlar odatda o’z tarkibiga ushbu institutlar qamrab oluvchi individlarning qoida va tartiblarga rioya qilishi yoki bajarmasligi bo’yicha tegishli sanktsiyalarni o’z ichiga oladi.

ijtimoiy nazoratning mohiyati shundaki, jamiyat va uning turli xil ommaviy strukturasi o’z a’zolarining konformizm ko’rinishida mustahkamlanishini ko’zda tutib, «ijtimoiy ma’qullangan» xulq-atvor Shakllarini madaniylashtirish, shuningdek ijtimoiy me’yorlar oqimida deviant turdagi xulq-atvorni kuzatish amalga oshiriladi.

• ijtimoiy nazoratning mohiyati shundaki, jamiyat va uning turli xil ommaviy strukturasi o’z a’zolarining konformizm ko’rinishida mustahkamlanishini ko’zda tutib, «ijtimoiy ma’qullangan» xulq-atvor Shakllarini madaniylashtirish, shuningdek ijtimoiy me’yorlar oqimida deviant turdagi xulq-atvorni kuzatish amalga oshiriladi.

E'tiboringiz uchun rahmat!