Mavzu: Davlat xaridlarini tashkil etishda korrupsiyaga qarshi kurash. Tayyorladi: Shonazarov. Sh. I

Endi esa tender ishtirokchilari (tadbirkorlar) o‘rtasidagi til biriktirish holatlarini ko‘rib chiqamiz. Buyurtmachining aloqasi yo‘q holatda tadbirkorlar o‘rtasida ham tenderdagi narxni oshirish yoki g‘oliblik bo‘yicha kelishuvlar bo‘lishi mumkin. Bunda ham insofsiz tadbirkorlar qonun talablarini chetlab o‘tish maqsadida turli xil sxemalardan foydalanishadi.

1. «Uch mushketyor». Bu sxema uchun uchta ishtirokchi kerak bo‘ladi, ulardan ikkitasi narx tushuruvchi rolini bajarib, narxni iqtisodiy jihatdan foydasiz chegaraga (30−70%) tushiradi. Bunda affillangan yoki soxta firmalar mushketyor rolida ishtirok etishi ham mumkin. Natijada insofli tadbirkorlarning tender yoki auksionga qiziqishi so‘nib, tanlovni tark etishga majbur bo‘lishadi. Tanlovning so‘nggi daqiqalarida uchinchi «mushketyor» narxni raqobatchi narxidan biroz pastroq beradi. Arizalarning ikkinchi qismlarini ko‘rib chiqish paytida narxlarni keskin tushirgan «mushketyor"lar atayin ariza hujjatlarida kamchiliklarga yo‘l qo‘yishadi va shu sababli ularning takliflari buyurtmachi tomonidan rad etiladi. Natijada uchinchi «mushketyor» g‘alaba qozonadi.

1. «Uch mushketyor». Bu sxema uchun uchta ishtirokchi kerak bo‘ladi, ulardan ikkitasi narx tushuruvchi rolini bajarib, narxni iqtisodiy jihatdan foydasiz chegaraga (30−70%) tushiradi. Bunda affillangan yoki soxta firmalar mushketyor rolida ishtirok etishi ham mumkin. Natijada insofli tadbirkorlarning tender yoki auksionga qiziqishi so‘nib, tanlovni tark etishga majbur bo‘lishadi. Tanlovning so‘nggi daqiqalarida uchinchi «mushketyor» narxni raqobatchi narxidan biroz pastroq beradi. Arizalarning ikkinchi qismlarini ko‘rib chiqish paytida narxlarni keskin tushirgan «mushketyor"lar atayin ariza hujjatlarida kamchiliklarga yo‘l qo‘yishadi va shu sababli ularning takliflari buyurtmachi tomonidan rad etiladi. Natijada uchinchi «mushketyor» g‘alaba qozonadi.

2. Navbatli g‘oliblik. Ushbu sxemaga ko‘ra tenderdagi g‘oliblik navbatma-navbat bo‘ladi. Tenderda tadbirkorlar kelishgan bo‘lsa, narxlar arzimagan miqdorgagina (0,5−1%) pasayadi. Foyda esa ko‘pincha kelishuv ishtirokchilari o‘rtasida subpudrat shaklida deyarli teng taqsimlanadi yoki boshqa mukofot variantlari ham qo‘llanilishi mumkin