Mavzu. Davlat xaridini tashkil etishning milliy va xalqaro huquqiy asoslari

1-rasm 
Davlat xaridlari bo‘yicha elektron auksion savdolar natijasida byudjet 
mablag‘larining iqtisod qilinishi
29
 
 
 
 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 23 avgustdagi PQ-3237-sonli Qarori bilan 
O‘zRTXBda o‘tkaziladigan elektron auksion savdolari bekor qilindi, 2018 yil aprel oyidan 
takomillashtirilgan elektron auksion tizimi joriy etildi 
 
Rasm ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, davlat xaridlari tizimida elektron 
auksion savdolarini joriy qilinishi natijasida 2011 yilda byudjet mablag‘larining 22 
29
 
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va O‘zbekiston Respublika tovar-xom ashyo birjasi sayti ma’lumotlari 
asosida muallif tomonidan tayyorlangan 
16
0 
139.
8 
14
0 
13
3 
136.
9 
12
0 
117.
3 
10
0 
81.
4 
8
3 
8
0 
6
4
0 
2
2 
1
9 
2
2 
23.
8 
2
0 
1
2 
16.
6 
2
0 
18.
2 
0 
2011 
й. 
2012 
й. 
2013 
й. 
2014 
й. 
2015 
й. 
2016 
й. 
2017 
й. 
Бюджет маблағларини тежалиши, млрд сўм 
Бошланғич баҳога нисбатан бюджет маблағларини тежалиши, фоизда 

---

46 
mlrd.so‘mi yoki byudjet tashkilotlarida ushbu tovar(ish,xizmat)larni sotib olish uchun 
rejalashtirilgan mablag‘larning 12 foizi iqtisod qilindi. Mos ravishda 2012 yilda 81,4 
mlrd.so‘m (19 %), 2013 yilda 83 mlrd.so‘m (16,6 %), 2014 yilda 117,3 mlrd.so‘m 
(20 %), 2015 yilda 139,8 mlrd.so‘m (22%), 2016 yilda 133 mlrd.so‘m (18,2 %), 2017 
yilda 136,9 mlrd.so‘m (23,8 %) byudjet mablag‘i tejaldi. 
Tajribadan o‘tgan elektron auksion savdolarning samaradorligidan kelib 
chiqib, mazkur savdolarga kichik biznes va xususiy tadbirkorlik sub’ektlarini yanada 
kengroq jalb etish uchun qulay sharoitlar yaratish, xarid tizimida raqobatni rivojlantirish 
va oshkoralikni ta’minlash, hamda mablag‘lardan maqsadli va oqilona foydalanish 
maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Elektron xaridlar tizimini 
maqbullashtirish va ulardan tadbirkorlik sub’ektlarining foydalanishini kengaytirish 
to‘g‘risida” Qarori
30
qabul qilindi. Unda korporativ xaridlar hamda xizmatlar narxlarini 
maqbullashtirish maqsadida 2013 yilning 1 mayidan boshlab ustav jamg‘armasida 
davlat ulushi 50 foizdan ortiq bo‘lgan tabiiy monopoliya sub’ektlari, davlat unitar 
korxonalari va xo‘jalik jamiyatlari ham ayrim turdagi tovar(ish, xizmat) larni bir 
shartnoma bo‘yicha ekvivalenti 300 AQSh dollaridan 100 ming AQSh dollarigacha 
bo‘lgan miqdorda O‘zbekiston Respublika tovar – xom ashyo birjasining alohida savdo 
maydonchasida tashkil qilinadigan elektron savdolar vositasida xarid qilishi belgilandi. 
Endilikda O‘zbekiston Respublika tovar – 
xomashyo 
birjasi 
tomonidan 
o‘tkaziladigan elektron savdolarda davlat ulushi ustuvor bulgan tabiiy monopoliya 
sub’ektlari, korxonalar va tashkilotlar xarid qiladigan ayrim tovarlar (ishlar, xizmatlar) 
ro‘yxati maxsus Hukumat komissiyasi tomonidan belgilanadigan bo‘ldi. Mazkur 
korporativ xaridlar tizimidagi elektron auksion savdolaridan ham ijobiy natijalarga 
erishildi. (2-jadvalga qarang). 
Jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, korporativ xaridlar tizimida elektron 
auksion savdolarini joriy qilinishi natijasida 2013 yilda 10,6 mlrd.so‘m (14,7 %), 
2014 yilda 64,1 mlrd.so‘m (15,5 %), 2015 yilda 68,4 mlrd.so‘m (16,6 %), 2016 yilda