Mavzu: Dasturiy ta’minot va uning rivojlanib borish tendentsiyalari

QarMII AVTOMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI

JizPI Informatika va AT

Kompyuter resurslari

fizik resurslar

dasturiy

xotira

vinchester

monitor

tashqi qurilmalar

kiritish va chiqarishni boshqaruvchi dasturlar

kompyuter ishlashini ta’minlaydigan boshqaruvchi dasturlar

drayverlar

berilganlarni tahlil qiluvchi dasturlar

virtual ichki va tashqi xotirani tashkil qiluvchi va boshqaruvchi dasturlar

dasturiy taminot

Tizimli dasturiy taminot

Amaliy dasturlar

Dasturlashtirish muxitlari

Tizimli dasturlar bu kompyuter ishini boshqaruvchi va har xil yordamchi amallarni bajaruvchi dasturlar.

Masalan: fayllar ustidan har xil amallar bajarish (qayta nomlash, yaratish, o’chirish, nusxasini olish, xajmini o’zgartirish), diksni tozalash va tekshirish, kompyuterni sozlash ( tashqi qurilmalar ishini boshqarish)

Tizimli dasturiy taminot

Operatsion sistema

Operatsion sistema (tizim) – kompyuter yoqilganida yuklanadigan dasturdir. U foydalanuvchi bilan muloqotga kirishadi, kompyuterning resurslari (tezkor xotira, disklardagi joylar va hokazolar)ni boshqarishni amalga oshiradi, boshqa dasturlarni bajarish uchun ishga tushiradi. Operatsion tizimi foydalanuvchiga va amaliy dasturlarga kompyuterning

uskunalari bilan aloqa qilishning qulay usuli (interfeys)ni ta’minlaydi.)

MS DOS

WINDOWS

LINUX

UNIX

PС DOS

OS/2

Tizimli dasturiy taminot

Operatsion sistema

MS DOS

WINDOWS

LINUX

UNIX

PС DOS

OS/2

Bill Geyts va Pol Allen BASIC dasturlash tili uchun tarjimon dastur yozishdi va u IBM firmasining MITS Altair kompyuteriga moslashtirildi. Shundan so’ng 16 razryadli kompyuterlar uchun operatsion tizimlar yaratish

jadallashdi va 1981 yilda shaxsiy kompyuterlar uchun birinchi yaratilgan operatsion tizimining ko’p g’oyalarini o’zida mujassamlashtirgan MS DOS (Microsoft Disk Operation System - Maykrosoft firmasining diskli operatsion tizimi) operatsion tizimi 1981 yil paydo bo’ldi.

Tizimli dasturiy taminot

Operatsion sistema

MS DOS

WINDOWS

LINUX

UNIX

PС DOS

OS/2

1992 yilda Multics yaratuvchilaridan biri K. Tompson PDP-7 minikompyuterlari uchun UNIX deb atalgan operasion sistema yadrosini yaratdi

1993 yildan boshlab Western Electric kompaniyasi Unixni bepul tarqata boshladi

LINUX ko’p masalali va ko’p foydalanuvchili operatsion sistema bo’lib, ta’lim, biznes va individual dasturlash

uchun mo’ljallangan. Dastlab, LINUX 386 protsessoriga moslab yaratilgan. Linus Torvalds tomonidan 1983 yozilgan dastur