Mavzu: Dastlabki kimyoviy tushuncha va qonunlar. Kimyoviy formula, valentlik. Darsning maqsadi

Darsning tashkiliy qismi:

1. O`quvchilar bilan salomlashish. 2. Navbatchilikni o`tkazish va davomatni aniqlash.

3. Siyosiy daqiqa o`tkazish. 4. O`tilgan mavzuni so`rash baholash.

Yangi darsni rejasi.

Yangi darsning bayoni.

Nima uchun azot (II)-oksidi befarq, azot (IV) –oksidi kislotalioksid hisoblanadi?

Azot odatdagi sharoitda kislorod bilan reaksiyaga kirishmaydi, uni bilvosita yo‘llar bilan olingan bir necha oksidlari mavjud.

Azot (I)-oksid – N2O Azot (IV)-oksid – NO2

Azot (II)-oksid – NO Azot qo‘sh oksid – N2O4

Azot (III)-oksid – N2O3 Azot (V)-oksid – N2O5

Azot (II)-oksidi – NO. Azot (II)-oksid rangsiz, hidsiz gaz bo‘lib,

suvda juda oz eriydi. 1 hajm suvda 0oN da 0,7 hajm NO eriydi.

Suyuqlanish harorati –163,6oN, qaynash harorati – 154,8oN.

Azot bilan kislorod odatdagi sharoitda reaksiyaga kirishmaydi.

NO elektr razryadlari va chaqmoq bo‘lgan vaqtlarda hosil bo‘ladi.

Shuning uchun bahor oylarida yog‘adigan yomg‘ir suvi tarkibida azot

birikmalari oz bo‘lsada uchraydi.Azot (II)-oksidi befarq oksid, u tuz hosil qilmaydi.

Sanoatda NO ni olish uchun ammiak katalitik oksidlanadi.

Laboratoriyada NO ni olish uchun esa misga suyultirilgan nitrat

kislota ta’sir ettiriladi. 3Cu + 8HNO3 = 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

NO havo tarkibidagi kislorod bilan odatdagi sharoitda reaksiyaga kirishib NO2 ni hosil qiladi.

2NO + O2 2NO2 Azot (IV)-oksidi – NO2.

Azot (IV)-oksid qizg‘ish-qo‘ng‘ir rangli, o‘tkir hidli zaharli, bo‘g‘uvchi gaz. U suvda yaxshi eriydi. 21,3oN da qaynaydi, -9,3oN da rangsiz kristall holatda qotadi. NO2 ni laboratoriyada misga konsentrlangan nitrat kislota ta’sir ettirib olinadi.

Cu + 4HNO3 = Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

Sanoatda azot (II)-oksidni oksidlab olinadi. Azot (IV)-oksid kislotali oksid. U suvda erib nitrat va nitrit kislotalarni hosil qiladi. 2NO2 + H2O = HNO3 + HNO2

BKM elementlari: azot oksidlari, azot (II) oksid, azot (IV) oksid, tuz hosil qilmaydigan birikmalar.