Mavzu: Cho`l hudlarida madaniy o`rmonlar barpo etish Reja: I. Kirish. II. Asosiy qism

O’tloqi taqir tuproqlar: delta tekisliklarining taqir va o’tloqi zo’nalari birlashgan yerlari rivojlangan. Sizot suvlari 3-5 m chuqurlikda joylashgan. Gumus miqdori bu tuproqlarda avvaldan mavjud bo’lgan tuproqlar qatlamlarni gumis holatiga ko’ra 0,7 dan 2% gacha bo’ladi. Deyarli barcha o’tloqi – taqir tuproqlar u yoki bu darajada sho’rlangan, sug’orish natijasiga sho’rlanish ko’payadi. Shunday bo’lishiga qaramay, bu cho’l zo’nasida sug’orish bilan o’zgartirish va yaxshi natijalar beradi.
O’tloqi tuproqlar: Cho’l zo’nalarida daryo deltalarining doimiy o’rtacha va ko’p darajada namlangan sizot suvlarga ega yerlarda (1-3 m) rivojlangan sug’oriladigan o’tloqi tuproqlarning asosiy qismi Qoraqalpog’iston Respublikasi, Xorazm, Buxoro viloyatlarida joylashgan. O’tloqi yerlarda gumis tarkibi 0,5 dan 2% gacha yetadi. Suv ayrilish hududlarida o’tloqi tuproqlar yengil mehanik tarkibga, sizot suvlari kuchsiz menerallashgan yuvilgan yoki yengil sho’rlangan grontlardan iborat. Pastliklardagi o’tloqi tuproqwlar og’ir mehanik tarkib va sizot suvlari oqimining yomonligi sababli sho’rlanish darajasining yuqoriligi bilan harakterlanadi.
Botqoq-o’tloqi tuproqlar: Cho’l zo’nasida o’tloqi tuproqlar kabi qulay sharoitlarda rivojlanadi, lekin sizot suvlari namligining ko’pligi oqibatida botqoqlashadi. Botqoq- o’tloq tuproqlarning maydoni uncha katta emas va ularning yil mobaynida yaylov sifatida foydalaniladi.
Sho’rhoklar daryo deltalari tekisliklari va deltalarda. Tog’ oldi vodiylarada pastqan yerlarda diferessiyalarida rivojlangan. Asosan cho’l zo’nasida keng tarqalgan bo’lib osh tusli tuproqlarning quyi pastki mintaqasida tarqalgan. Barcha sho’rxoklar gumis gorizonti qatlamiga ega, bu qatlam o’z nabbatida o’simliklar bilan qoplangan. Sho’rxiklar sug’oriladigan tuproqlar orasida quyi tekisliklarda va sug’oriladigan yerlardan tashqarida tarqalgan. Kerakli meliotrativ o’tkazilsa, sug’orish uchun tayyorlash mumkun bo’ladi. Sho’rhoklarda tuzlar yuqori gorizont qatlamlarda joylashganligi bois suv eruvchan tuzlar 3 dan 20-30 % gacha yetadi.