Mablag`lar aylanishidagi asosiy bosqich (faza) - bu moddiy boyliklarni yaratish jarayoni sodir bo’ladigan ishlab chiqarish bosqdchidir. Bu yerda yangi mahsulot tayyorlanadi va u o’zi ishlab chiqarilgan buyumlardan nafaqat tashqi ko`rinishi va xususiyati bilan, balki qiymatining hajmi bilan farq qiladigan yangi mahsulot tayyorlanadi. Yangidan tayyorlangan mahsulot qiymati sarflangan ishlab chiqarish vositalari qiymati (tiklash fondi) va xodimlar mehnati bilan yaratilgan hamda zaruriy qiymat (ish xaqi) va qo`shimcha mahsulot qiymati (sof daromad)ga bo’linadigan, yangi qiymatdan iborat.
Mablag`lar aylanishidagi asosiy bosqich (faza) - bu moddiy boyliklarni yaratish jarayoni sodir bo’ladigan ishlab chiqarish bosqdchidir. Bu yerda yangi mahsulot tayyorlanadi va u o’zi ishlab chiqarilgan buyumlardan nafaqat tashqi ko`rinishi va xususiyati bilan, balki qiymatining hajmi bilan farq qiladigan yangi mahsulot tayyorlanadi. Yangidan tayyorlangan mahsulot qiymati sarflangan ishlab chiqarish vositalari qiymati (tiklash fondi) va xodimlar mehnati bilan yaratilgan hamda zaruriy qiymat (ish xaqi) va qo`shimcha mahsulot qiymati (sof daromad)ga bo’linadigan, yangi qiymatdan iborat.
Xo`jalik mablag`lari
Xo`jalik jarayonlari ma`lum mablag`lar yordamida sodir bo’ladi. Ishlab chiqarish korxonasi imoratlar, mashinalar, uskunalar, materiallar, pul mablag`lari, nomoddiy aktiv va shu kabi boshqa mablag`larga ega bo’ladi. Ular barchasini korxona har xil mablag`lardan - umumdavlat fondidan, aksiyalarini chiqarish va sotish, muassasalarning badallaridan, banklarning kreditlari hisobidan, boshqa korxonalar va tashkilotlardan olingan qarzlar hisobidan, foydadan va boshqalardan oladi. Xo`jalik faoliyatini to`g`ri boshqarish uchun ushbu korxona qanday mablag`larga mavjud, ular qanday joylashgan hamda bu mablag`lar qanday man`balardan olingan va ular qanday maqsadlarga mo`ljallanganligi bilish kerak.
Mablag`larni ularni turlari va joylanishi bo’yicha guruhlash korxona xo`jalik faoliyatining xususiyatlariga bog’liq bo’ladi. Ishlab chiqarish (sanoat) korxonasiga birinchi navbatda ishlab chiqarish faoliyatini amalga oshirish uchun mablag`lar bo’lishi kerak. Undan tashqari u muomila jarayonining ikki bosqichi - ta`minot va sotishda ishlatiladigan mablag`larga ega bo’lishi kerak. Odatda korxonalar korxona xodimlarining extiyojlariga xizmat qiladigan noishlab chiqarish sohasidagi mablag`larga ham ega bo’lishadi. Shunday qilib, korxona mablag`lari uzlarining turlari va joylanishi quyidagi guruhlarga bo’linadi: ishlab chiqarish vosi-talari, muomila soha (sfera)sidagi mablag`lar, noishlab chiqarish sohasidagi mablag`lar.
Mablag`larni ularni turlari va joylanishi bo’yicha guruhlash korxona xo`jalik faoliyatining xususiyatlariga bog’liq bo’ladi. Ishlab chiqarish (sanoat) korxonasiga birinchi navbatda ishlab chiqarish faoliyatini amalga oshirish uchun mablag`lar bo’lishi kerak. Undan tashqari u muomila jarayonining ikki bosqichi - ta`minot va sotishda ishlatiladigan mablag`larga ega bo’lishi kerak. Odatda korxonalar korxona xodimlarining extiyojlariga xizmat qiladigan noishlab chiqarish sohasidagi mablag`larga ham ega bo’lishadi. Shunday qilib, korxona mablag`lari uzlarining turlari va joylanishi quyidagi guruhlarga bo’linadi: ishlab chiqarish vosi-talari, muomila soha (sfera)sidagi mablag`lar, noishlab chiqarish sohasidagi mablag`lar.
Do'stlaringiz bilan baham: |