Mavzu: Buxgalteriya hisobi schotlarstrrepla schotlar rejasi. Buxgalteriya hisobi schotlari

Bosh qoldiq (Bq)
Bosh qoldiq (Bq)
Ko‘payishi (+ )	Kamayishi (—) Kamayishi (—)	Ko'payishi (+)
Debet oborot (Do)	Debet oborot (DO)	Kredit oborot (Ko)
Oxirgi qoldiq (Oq)		Oxirgi qoldiq (Oq)

AKTIV SCHOT PASSIV SCHOT

Aktiv va passiv schotlarda davr oxiridagi qoldiq summa quyidagi matematik algoritmlar yordamida topiladi:

Aktiv schotlarda	Passiv schotlarda
Oq = Bq + Do - Ko	Oq = Bq + Ko - Do

Buxgalteriya hisobi schotlari, odatda, hisobot davrining boshiga ochiladi, hisobot davri davomida ularga yozuvlar o'tkazib boriladi va hisobot davrining oxirida yopiladi.

Schotlaming ochilishi deganda, ularning bosh qoldig'ini mos ravishda debet va kreditda ko'rsatish tushuniladi.
Schotlarga yozish deganda, yuz bergan operatsiya summasini ularning debet va kredit tomonlarida aks ettirish tushuniladi.
Schotlaming yopilishi deganda, ularning debet va kredit oborotlari summalarini hisoblash va oxirgi qoldiq summalarini topish tushuniladi.

Xulosa
Bozor iqtisodiyotining barpo bo'lishi va rivojlanishi hamda iqtisodiyotni modemizatsiyalash buxgalteriya hisobining qo'llanilish chegaralarini kengaytirmoqda. Chunki yangi hisob obyektlari va buning natijasi sifatida hisob axborotlaridan yangi foydalanuvchilar paydo boiadi. Shuning uchun buxgalteriya hisobi oldida uni yangi sharoitlarga mos- lashtirish bo'yicha vazifalar paydo bo'lmoqda. Hisob axborotlari hajmi- ning doimiy o‘sib borishi, uning sifatiga zarar yetkazmasdan, buxgalte­riya hisobi shakllari va uslublarini yanada takomillashtirib borishni, EHM yordamida dastlabki hisob axborotlarini ro'yxatga olish va ishlov berish vaqtini qisqartirishni taqozo etmoqda.

Bozor munosabatlari rivojlanishi natijasida boshqaruvning axborot tizimi rivojlanmoqda. Uning asosini buxgalteriya hisobining axborot tizimi tashkil etadi. Bu axborot tizimining ajralib turuvchi belgilari: to‘- liqlik, hujjat bilan asoslanganlik, pul o'lchovining qo‘llanilishi va bosh- qalar bo‘lib, hisob axborotlarini o‘zgartirish va boshqaruv apparatiga hamda har qanday darajadagi tashqi axborotdan foydalanuvchilarga yetkazish va umumlashtirishga imkon beradi. Shu bilan birga ular xo'jalik yurituvchi subyektning moliya-xo‘jalik faoliyati to‘g‘risida aniq tasavvurga ega bo‘ladilar.
Buxgalteriya hisobi nazariyasi bizni o‘rab turgan moddiy dunyo- ning rivojlanish dialektikasiga, amaldagi iqtisodiy qonunlar va kategori- yalarga, qonunchilik va me’yoriy hujjatlarga tayangan holda buxgalte­riya hisobining asosiy tamoyillarini, uning uslubiyatini tashkil etuvchi usullarini hozirgi zamon boshqaruv talablariga mos ravishda o‘rganadi.
Buxgalteriya hisobini ilmiy asoslangan uslubiyat, ilg‘or chet el va mamlakatimiz tajribasini umumlashtirish hamda boshqaruv sohasidagi zamonaviy talablar negizida tashkil etish amaliyoti manfaatdor axbo­rotdan foydalanuvchilarga har bir xo‘jalik yurituvchi subyekt bo‘yicha boshqaruv qarorlarini qabul qilish uchun zarur axborotlami taqdim etish imkonini beradi

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   R.D.Dusmuratov. Buxgalteriya hisobi nazariyasi. -T.: «Fan va texnologiya», 2013, 476 bet.
   

2.A.Sotvoldiyev, D. Sotvoldiyeva, D. Shodibekova “Buxgalteriyaning izohli lug’ati” Toshkent “Norma”-2010, 278 bet
3. F.G’ulomov “Buxgalteriya xisobini mustaqil o’rganish uchun qo’llanma” “NTV-kutubxonasi” turkumi
4. B.Xoshimov “Buxgalteriya xisobi nazariyasi” T.: “Yangi asr avlodi”, 2004
5. M.Ostanaqulov “Buxgalteriya xisobi nazariyasi” Darslik Toshkent “Mehnat” 1993