Mulk solig'i miqdori asosiy vositalarning qiymatiga bog'liq. Buni hisoblash haqida ko'proq o'qing.
Natijalar
Asosiy vositalarni qayta baholash bilan bog'liq barcha nozikliklar buxgalteriya siyosatida tasdiqlanishi kerak.Jarayon tasdiqlovchi hujjatlarni tayyorlash bilan birga bo'lishi kerak, buxgalteriya hisobida esa - buxgalteriya hisobida uning natijalarini aks ettirish.
Buxgalteriya hisobi uchun asosiy vositalarni (OS) qayta baholash PBU 6/01 "Asosiy vositalarni hisobga olish" PBU 6/01 "Asosiy vositalarni hisobga olish" ning 15-bandida nazarda tutilgan.
Tijorat tashkiloti yiliga bir martadan ko'p bo'lmagan holda (hisobot yilining oxirida) o'xshash asosiy vositalar guruhlarini joriy (almashtirish) qiymati bo'yicha qayta baholashi mumkin. Bunday holda, ob'ektdan foydalanishning butun davri uchun boshlang'ich (yoki joriy (almashtirish) qiymati) va hisoblangan amortizatsiya summasi qayta hisoblab chiqiladi.
Joriy (almashtirish) xarajat - summa Pul tuzilgan sanada to'lanishi kerak buxgalteriya hisobotlari har qanday ob'ektni almashtirish zarur bo'lsa.
Asosiy vositalarni qayta baholash tartibining tafsilotlari va tashkilotning asosiy vositalarini qayta baholash bilan shug'ullanuvchi buxgalterga yordam berish uchun misollar Rossiya Federatsiyasi Moliya vazirligining uslubiy yo'riqnomasida (13.10.2003 yildagi N 91n buyrug'i - bundan keyin - bundan keyin) keltirilgan. Uslubiy ko'rsatmalar N 91n).
Asosiy vositalarni qayta baholashdan maqsad asosiy vositalarning real qiymatini aniqlashdan iborat.
Asosiy vositalarni qayta baholash asosiy vositalar aktivlarning muhim qismini tashkil etadigan tashkilotlar uchun dolzarbdir. U asosiy vositalarning dastlabki qiymatini ularning bozor bahosiga va qayta baholash sanasidagi takror ishlab chiqarish sharoitlariga moslashtirish orqali amalga oshiriladi. Bozor o'zgarishiga qarab, tashkilotning asosiy vositalarining qiymati o'sishi va shu bilan tashkilotning sof aktivlari (NP) ko'payishi mumkin va asosiy vositalarning bozor narxlari pasayishi bilan NP ko'rsatkichlari pasayadi. Boshqa tomondan, asosiy vositalarning qiymatini qayta baholash amortizatsiya miqdorini oshiradi va shu bilan mahsulot, tovarlar, ishlar, xizmatlar tannarxini oshiradi va shunga mos ravishda kamayadi. buxgalteriya foydasi tashkilotlar.
Qayta baholash hisobot yilining oxirida amalga oshiriladi, ya'ni. qayta baholash sanasi - hisobot yilining 31 dekabri. 2018 yil uchun asosiy vositalarni qayta baholash 31.12.2018 yildagi buxgalteriya hisobida aks ettirilgan.
Agar tashkilot birinchi marta qayta baholashni amalga oshirsa, aktivlarni qayta baholash summasi tashkilotning qo'shimcha kapitaliga kiritiladi, ya'ni "Kapital va zaxiralar" bo'limida o'sish sodir bo'ladi. 83-schyotda alohida hisobga olingan asosiy vositalarni qayta baholash natijalariga ko'ra qiymatining o'sishi summasi. balanslar varaqasi 1340-satrda aks ettirilgan "Qayta baholash aylanma aktivlar"Bo'lim.III “Kapital va zahiralar”.1340-satrni to'ldirishda 83-schyot bo'yicha kredit qoldig'i to'g'risidagi ma'lumotlar, shu jumladan asosiy vositalarni qayta baholash summalarini hisobga olish uchun analitik hisoblar qo'llaniladi.
Agar birinchi qayta baholash paytida asosiy vositalarning amortizatsiyasi amalga oshirilsa, unda uning natijalari joriy davrning boshqa xarajatlari bilan bog'liq, ya'ni. 91-“Boshqa daromadlar va xarajatlar” schyoti orqali aks ettiriladi. Agar navbatdagi qayta baholashda asosiy vositalar amortizatsiyaga tortilishi aniqlansa, shu bilan birga ushbu asosiy vositalarning oldingi qayta baholanishi natijasida shakllangan qo‘shimcha kapital mavjud bo‘lsa, u holda bu qo‘shimcha kapital birinchi navbatda belgilangan chegirma miqdoriga kamaytiriladi.
Belgilangan summaning oldingi qayta baholashlar natijasida qo‘shimcha kapitalga kreditlangan qayta baholash summasidan ortishi 91-“Boshqa daromadlar va xarajatlar” schyotining debetida va 01-“Asosiy vositalar” schyotining kreditida aks ettiriladi. Agar qayta baholangan asosiy vosita tashkilot balansidan chiqarilsa, qo'shimcha kapitalning tegishli moddasi uni qayta baholash summasiga kamaytiriladi va tashkilotning taqsimlanmagan foydasi hisobi oshiriladi.
Xulosa Byudjet tashkilotlarida nazoratni tashkil qilish bo’yicha O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 15 noyabrdagi 393-son qarorida taftish va tekshirishni asosiy vazifalari aniqlangan. Byudjet mablag’larini kelibtushishi va sarflanishi, byudjetdan tashqari mablag’lardan foydalanish, davlat mulki bo’lgan mulkdan, daromadlarni taftish hamda tekshirish rejali tartibda, rejadan tashqari tartibda amalga oshiriladi. Byudjet tashkilotlarida rejali taftish va tekshirishlar nazorat taftish bosh boshqarmasi uchun O’zbekiston Respublikasi moliya vaziri, nazorat taftish boshqarmasi uchun esa nazorat taftish bosh boshqarmasi boshlig’i tasdiqlagan yillik ishlar rejasi asosida amalga oshiriladi. Byudjet tashkilotlarida nazoratni tashkil qilish va o’tkazish bo’yicha nazorat taftish bosh boshqarmasi va nazorat taftish boshqarmasi taftishchilar ishi ustidan uslubiy rahbarlik hamda nazoratni amalga oshiradi, amaliy yordam ko’rsatadi. Taftish va tekshiruvlarni o’tkazish muddati, taftish guruhi tarkibi, har bir taftish va tekshiruvni aniq vazifasidan, taftish qilinayotgan tashkilotning xususiyatidan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
Byudjet tashkilotlarida taftish va tekshiruvlarni o’tkazish muddati – 30 kungacha qilib belgilangan. Birinchi marta belgilangan muddat taftish guruhi rahbari (taftishchi) tomonidan asoslansa, u holda muddati uzaytirilishi mumkin. Taftishda o’tgan 3 kalendar yili moliyaviy faoliyatini, oldingi taftish
o’tgandan keyingi davrni o’z ichiga oladi. Byudjet tashkilotlari taftish va tekshirilayotganda xarajatlar smetasini bajarilishi taftish qilinadi, bunda kassa va g’aznachilikda ochilgan har bir schyot bo’yicha operatsiyalar bilan bog’liq hujjatlar, o’tgan taftishdan keyingi davrdan hozirgi taftishgacha bo’lgan davr, agar suiiste’molchiliklar aniqlansa, undan ko’proq davrni o’z ichiga olishi mumkin. Byudjet tashkilotlaridagi mavjud reja, hisobot, statistik ma’lumotlar hamda materiallar batafsil o’rganiladi. Taftish va tekshirishga kirishdan oldin taftish guruhi rahbari o’zining vakolati doirasida tegishli moliya va g’aznachilik organlari rahbarlariga taftish va tekshirish belgilanganligi to’g’risida axborot beradi. Buxgalteriyani taftish va tekshiruv o’tkazishda guruh rahbari markazlashgan buxgalteriya to’g’risidagi nizom va uning tarkibi, uning shtati, tashkilotning xarajatlar smetasi bo’yicha umumiy summasi bilan tanishib chiqadi. Bundan tashqari, buxgalteriya xodimlari o’rtasida xizmat vazifalarini taqsimlanishi va hujjatlar aylanishi bilan tanishadi. Shundan keyin taftish va tekshirishlar ishchi rejasi tuziladi va unda aniq
muddatlar va ishning taqsimlanishi amalga oshiriladi. Ishchi reja tuzilayotganda markazlashgan buxgalteriya ishlari funktsional belgilari bo’yicha taqsimlanishini hisobga olish tavsiya qilinadi. Taftishchi tekshirish jarayonida moddiy javobgar shaxsining ishtirok etishini ta’minlashi, bajarilgan ishlar xajmini nazorat o’lchovini amalga oshiradi, nusxa va namunalar olinadi hamda ular asosida moddiy javobgar shaxs tekshiriladi. Alohida e’tibor belgilangan tartibda jinoiy ish ochilgan ishlar bo’yicha taftish
va tekshirish o’tkazishga qaratilishi lozim. Pul mablag’lari va moddiy qiymatliklarning buxgalteriya hisobini yuritish belgilangan tartibga rioya qilinishi, ularga qoravullikni tashkil etilishi, korxonadagi propusk tizimi holati, korxona hududidan moddiy qiymatliklarningolib chiqilishi va olib kirilishi tekshiriladi; Buxgalteriya hisoboti va balanslarni hisobot ma’lumotlarining ishonchliligi, turli xatoliklar hamda qo’shib yozishning oldini olish, topshiriqlarni bajarish ko’rsatkichlari faktlarini buzib ko’rsatilishi tekshiriladi.
Foydalanilgan adabiyotla O’zbekiston Respublikasining “Buxgaltetriya hisobi to’g’risida”gi Qonuni.
2016 y. 13 aprel
“Buxgalteriya hisobida xujjatlar va xujjatlar aylanuvi to’g’risidagi Nizom” O’z.R AV.
tomonidan 2004 yil 14 yanvarda No 1297-son bilan ro’yxatdan o’tgan.
Internet saytlari: www.lex.uz
www.tfi.uz
