Mavzu: brend mahsulotlarini boston modeli taxlili. Mustaqil ish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA

KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI

TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

Kafedra: Menejment va marketing

Fan: Biznes jarayonlarini boshqarish

Mavzu: BREND mahsulotlarini BOSTON MODELI taxlili.

Mustaqil ish

Bajardi: Abdurashidov Ziyoviddin

Tekshirdi: Parpieva Malika

Toshkent – 2022.

Kompaniyaning strategik tahlili portfel tahlili deb nomlandi. Korxona portfeli yoki korporativ portfel - bu bitta egaga tegishli bo'lgan nisbatan mustaqil biznes bo'linmalar to'plami. Portfel tahlili - bu korxona rahbariyati o'zining eng daromadli yoki istiqbolli sohalariga sarmoya kiritish va samarasiz loyihalarga investitsiyalarni kamaytirish maqsadida o'z biznes faoliyatini aniqlaydigan va baholaydigan vositadir.

Shu bilan birga, bozorlarning nisbiy jozibadorligi va ushbu bozorlarning har birida korxonaning raqobatdoshligi baholanadi. Kompaniyaning portfeli muvozanatli bo'lishi kerak, ya'ni, ya'ni. Keyingi rivojlanish uchun kapitalga muhtoj bo'lgan mahsulotlarning to'g'ri kombinatsiyasi ba'zi ortiqcha kapitalga ega bo'lgan biznes bo'linmalar bilan ta'minlanishi kerak. Portfelni tahlil qilishning maqsadi biznes strategiyalarini muvofiqlashtirish va kompaniyaning biznes bo'linmalari o'rtasida mablag'larni taqsimlashdir.
Oddiy tahlil jarayoni 4 bosqichni o'z ichiga oladi va quyidagi sxema bo'yicha amalga oshiriladi:
1-bosqich. Korxonaning barcha faoliyat turlari SEBga bo'linadi.
2 bosqich. Yakka tartibdagi korxonalarning nisbiy raqobatbardoshligi va tegishli bozorlarning rivojlanish istiqbollari aniqlanadi.
3 bosqich. Har bir biznes birligi va biznes bo'linmalari uchun strategiya ishlab chiqilmoqda, shunga o'xshash strategiyalar bir hil guruhlarga birlashtirilgan.
4 bosqich. Rahbariyat barcha bo'limlarning strategiyalarini korporativ strategiyalarga muvofiqligi nuqtai nazaridan baholaydi, portfelni tahlil qilish matritsalaridan foydalangan holda har bir bo'lim uchun zarur bo'lgan foyda va resurslarni o'lchaydi.
Boston matritsasi mahsulotning hayotiy tsikl modeliga asoslanadi, unga ko'ra mahsulot 4 bosqichda o'tadi:
1) bozorga kirish (mahsulot - "savol belgisi");
2) o'sish (mahsulot - "yulduz");
3) Etuklik (mahsulot - “sog'iladigan sigir”);
4) Retsessiya (mahsulot - "it"). Ayrim turdagi korxonalarning raqobatdoshligini baholash uchun 2 mezon qo'llaniladi: sanoat bozorining o'sish sur'ati va bozor ulushining nisbiy ulushi.
"Yulduz" - bu bozor peshqadami. Ular raqobatbardoshligi tufayli katta daromad keltiradilar, ammo bozorning yuqori ulushini saqlab qolish uchun mablag 'kerak. "Savol belgisi" - ushbu guruh mahsulotlari juda istiqbolli bo'lib chiqishi mumkin, chunki bozor kengayib bormoqda, ammo o'sishni ta'minlash uchun katta mablag 'kerak. Ushbu mahsulotlar guruhiga nisbatan qaror qabul qilish kerak: ushbu tovarlarning bozor ulushini oshirish yoki ularni moliyalashtirishni to'xtatish. "Sog'in sigirlar" - bu ularning o'sishini ta'minlash uchun zarur bo'lganidan ko'proq foyda keltiradigan mahsulotlar.
Ular yangi mahsulotga sarmoya kiritish uchun asosiy mablag' manbai hisoblanadi. "Itlar" - xarajatlar nuqtai nazaridan noqulay bo'lgan va o'sish potentsialiga ega bo'lmagan mahsulotlar. Bunday mahsulotlarning saqlanib qolishi sezilarli moliyaviy xarajatlar bilan bog'liq bo'lib, ularda yaxshilanish ehtimoli kam. Ularga sarmoyalar kerak emas, agar ular foyda keltirsa, ularni kompaniyada saqlash tavsiya etiladi. Mumkin sotuv. Ideal holda, korxonaning balanslangan portfelida 2-3 mahsulot - "sigirlar", 1-2 - "yulduzlar", bir nechta "savol belgilari", kelajak uchun zahira sifatida, "itlar" ning oz miqdordagi mahsulotlari bo'lishi kerak.

Masalan biz Iphone brendini oladigan bo’lsak.

Bu mahsulotda “yulduz ” darajasida telefonlari va kompyuterlari korishimiz mumkin. Bumahsulotlar foydalanuvchilarga juda qulay va rivojlangan zamon talabi. Haqiqiy brend mahsulot.
Bu mahsulotda “savol belgisi” smartgadjetlar deb olamiz. Chunki hozirda bozor kengayib bormoqda. Talab ham oshmoqda. Lekin bu mahsulotga ketadigan sarf-Xarajatlar ko’p miqdorda. Bunda kompaniya bu biznessni davom ettirish yoki sarf harajatni to’xtatishni ko;rib chiqishi kerak.
Bu mahsulotda “so’gin sigirlar” bunda bu mahsulot ishlab chiqilgan ommaga miqdorda taqdim etilgan. Foydalanuvchilar bu mahsulotlardan o’rta miqyosda foydalanib kelishmoqda. Bu mahsulotdan foydalanish butunlay to’xtatilgani ham yo’q va foydalanuvchilari oshib ham ketgani yuq. Ommaga taqdim etishda kop sarf harajat ketishi va bu mahsulotni omma qanday qabul qilishi bo’yicha savollar mavjud.
Bu mahsulotda “itlar” telefon, kompyuterlarning eski variantlari bo’ladi. Chunki ular o’z vaqtida omma orasida yulduz darajasiga chiqqan. Hozirda esa sotilmay qolgan qismi uchun sarf xarajatlar mavjud.