Mavzu: bozor,talab va taklif

MAVZU: BOZOR,TALAB VA TAKLIF.

Talab o’sishining sabablari

• 
  Ehtiyojlar o’sibboradi
  
• 
  daromadlar o’sadi
  
• 
  mehnat unumdorligi va ishlab chiqarish o’sadi
  
• 
  madaniyat yuksalibboradi
  

Talab o’zgarishi deganda u yoki bu tovarga bo’lgan talab absolyut miqdorinin go’zgarishi tushuniladi.

Talab qonuni – narx darajasi va sotib olinadigan Tovar miqdori o’rtasida bo’ladigan teskari bog’liqlik.


Narx, Р D2 D D1


QMiqdor

D, D1, D2 - talabegrichizig’i.

D talab egri chizig’ining D1, D2 gacha o’zgarishi uning narxdan tashqari boshqa omillarga bog’liqligini ko’rsatadi.

Iqtisodiyotda shunday holat yuz berishi mumkinki, bunda narxlar ortishi bilan talab kamayishi o’rniga ortib boradi. Bu vaziyat Giffen samarasi deb ataladi.Bunday Tovarlar esa Giffen tovarlari deb ataladi.

Narx darajasi va sotib olinadigan Tovar miqdori o’rtasida bo’ladigan to’g’ridan-to’g’ri bog’liqlik taklif qonuni deb ataladi.

Taklif – bu narxning har bir darajasida bozorda mavjud yoki bozorga olib kelinishi mumkin bo’lgan tovarlar va xizmatlar yig’indisidir.



Narx, Р S2 S S1













Q, Miqdor

S, S1, S2 – taklif egri chizig’i.

S taklif egri chizig’ining S1, S2 gacha o’zgarishi uning narxdan tashqari boshqa omillarga bog’liqligini ko’rsatadi.




P D2 D D1 S2 S S1




e

P^*



Q^* Q
Nuqta e – talab va taklifning muvozanati.

1. Talabning oshishi (D - D1) muvozanatli narx (P*) va muvozanatli Tovar miqdorini (Q*) ko’payishiga olib keladi.

2. Talabning kamayishi (D - D2) muvozanatli narx va muvozanatli tovar miqdorini pasayishiga olib keladi.

3. Taklifning ko’payishi (S - S1) muvozanatli narxning pasayishiga va muvozanatli Tovar miqdorining ko’payishiga olib keladi.

4. Taklifning qisqarishi (S - S2) muvozanatli narxning ko’tarilishi va muvozanatli Tovar miqdorining kamayishiga olib keladi.

Taklif (talab)ning egiluvchanligi - narx 1 foiz o’zgarganda taklif (talab) necha foiz o’zgarishini ko’rsatadi. Bu taklif (talab)ning narx bo’yicha o’zgaruvchanligi ham deyiladi. Taklif (talab) egiluvchanligini belgilab beruvchi bir qator omillar mavjud:

• 
  Mahsulotlarning o’rnini bosuvchanligi.
  
• 
  Mahsulot qiymati (narx)ning iste'molchi daromadidagi salmog’i.
  
• 
  Mahsulotlarning iste'mol xususiyatlari.
  
• 
  Vaqt omili. Qaror qabul qilish uchun vaqt oraligi qancha uzoq bo’lsa, mahsulotga talab shuncha egiluvchan bo’ladi.
  

Talab (taklif) egiluvchanligi koeffitsiyenti