Mavzu. Bozor sharoitlarida sifat va raqobatbardoshlik. 1 Sifat XXI asr bo’sag’asida raqobatning umumjahon maydoni

3.2. «Toshkent yog’-moy kombinati» qushma korxonasiningning raqobatbardoshlikka qaratilgan tizimi

«Toshkent yog’-moy kombinati” qushma korxonasining raqobatbardoshlikka qaratilgan tizimidan ko’rinib turibdiki, tahlilni amalga oshirish bozorda raqobatchilarning egallab turgan o’rni va ularning ahvolini aniqlashga qaratilgan chora-tadbirlarni amalga oshirish uchun zarur bo’lgan identifikatsiya, miqdor va sifat baholari tizimining uch bosqichini qamrab olishni ko’zda tutadi.

Muomala doiralarini ko’rib chiqish marketing muhitining tuzilma tavsifining zarur tarkibiy qismidir. Gap shundaki, go’sht mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi har bir korxona quyidagi guruhlarga birlashtirilishi mumkin bo’lgan muomala doiralari qurshovida faoliyat yuritadi:

• 
  birinchidan, moliyaviy tashkilotlar (tijorat banklari, fond birjalari, aktsiyadorlar, brokerlik firmalari);
  
• 
  ikkinchidan, davlat tashkilotlari va muassasalarining muomala doiralari (xo’jalik faoliyatiga ma’muriy usullar bilan ta’sir ko’rsatuvchi guruhlar);
  
• 
  uchinchidan, ommaviy axborot vositalarining muomala doiralari (gazeta, jurnal, radio va televidenie);
  
• 
  to’rtinchidan, fuqarolarning xatti-harakat guruhlari (jamoatchilik, iste’molchilar huquqini himoya qilish jamiyati);
  
• 
  beshinchidan, mahalliy muomala doiralari;
  
• 
  oltinchidan, tuman, shahar va qishloqlar aholisi misolida keng xalq ommasi bo’lib, uning ichki muomala doiralari (xo’jalikning ishchi va xizmatchilari).
  

Harakatdagi korxonalar o’zgaruvchan bozor iqtisodiyoti sharoitida o’zlarining yashovchanligini ta’minlash maqsadida kuchli va ojiz tomonlarini har tomonlama tahlil qilishlari lozim bo’ladi. Ushbu tahlilni amalga oshirish uchun SWOT–tahlil usulidan foydalaniladi. Ushbu usulga asosan, korxonaning kuchli (S) va zaif (W) tomonlari, imkoniyatlari (O) va xavflari (T) aniqlanadi.


3.3. «Toshkent yog’-moy kombinati” qushma korxonasining raqobatbardosh mahsulot turi, nomi va hajmi
«Toshkent yog’-moy kombinati” qushma korxonasining hozirgi kunda ko’p tarmoqli faoliyat bilan shug’ullanib, ishlab chiqariyotgan mahsulot turlari 15 xildan ortiq.
«Toshkent yog’-moy kombinati” qushma korxonasining 2006 yil birinchi yarim yilligida o’tgan yilning shu davrigacha mahsulot ishlab chiqarish hajmi 1,8 % ga oshgan.
«Toshkent yog’-moy kombinati” qushma korxonasining asosiy rakobatbardosh maxsulotlari kuyidagilar:
- paxta yog’i,
- margarin,
-mayonez tozalangan,
- qadoqlangan o’simlik yog’i maxsulotlari shular jaumlasidandir.

3.4.“Toshkent yog’-moy kombinati” qushma korxonasining 2005-2007 yilgi moliyaviy holati tahlili

“Toshkent yog’-moy kombinati” OAJ QQ yirik korxona hisoblanib, bu erda 1163 ishchi xodimlar ishlashadi. Xozirgi kunda ushbu kombinatda: ma’muriy-boshqaruv xodimlari 97 ta; mutaxassislar 197 ta; xizmatchilar 4 ta; ishchilar 935 ta. 2007 yilda kombinatda 1145 ishchi xodimlar ishlashgan 2006 yil xolati bo’yicha bo’yicha: ma’muriy-boshqaruv xodimlari 88 ta; mutaxassislar 122 ta; xizmatchilar 4 ta; ishchilar 931 ta. Rahbar va mutaxasislar birgalikda injener-texnik xodimlar (ITX) deb yuritiladi. Har bir korxona o’ziga xos ishlab chiqarish strukturasiga ega. Boshqarishning maqsadlari, funktsiyalari, vazifalari, ob’ektlari va organlari uning tashkiliy strukturasini belgilab beradi. Boshqaruvni tashkil etish qanchalik mukammal bo’lsa, ishlab chiqarish jarayoniga ta’sir o’tkazish shunchalik samarali amalga oshiriladi.

E’tiboringizni quyidagi jadvalga qaratmoqchimiz. Ushbu jadvalda “Toshkent yog’-moy kombinati” moliyaviy faoliyatining 2005-2007 yillardagi umumiy mutlaq ko’rsatkichlari tahlil qilingan. Jadvaldagi ma’lumotlardan ko’rinib turganidek, so’nggi uch yil davomida korxonaning mol-mulk qyimati, shu jumladan asosiy fondlari o’sib borgan. Buning asosiy sababi shundaki, keyingi yillarda korxona o’z faoliyatiga ko’plab investitsiyalar va kapital qo’yilmalaprni jalb etganligi bois uning asosiy faondlari ko’payib borgan, aylanma fondlar bo’lsa 2006 yilda 2005 yilga nisbatan oshgan bo’lishiga qaramasdan 2007 yilda yana kamayish kuzatilgan. Bunday kamayishni ijobiy deb baholasa bo’ladi. Chunki, aylanma fondlar tarkibidagi tovar-moddiy zaxiralari va debitorlik qarzlari kamayib borganligi uchun aylanma fondlarning kamayishi kuzatilgan. Shuni ta’kidlash joizki, aylanma faondlar tarkibidagi asosiy manbalar pul mablahg’lari va qisqa muddatli investitsiyalarning o’sish tendentsiyasi kuzatilgan. Shuningdek, soliq to’langungacha bo’lgan foydaning 2007 yilda 2006 yilga nisbatan kamayishi ham davr xarajatlarining, shuningdek realizatsiya qilingan mahsulot tannarxining oshganligi ham bir-biriga bog’liqdir.