Mavzu bo'yicha nazorat savollari

W= Q ishchi jism issiqlik manbai
Bunday mashinani bo’lishi mumkin emas. SHunday qilib, energiyaning istagan shakli butkul issiqlikka aylanishi mumkin, issiqlik energiyasi esa boshqa tur energiyasiga to’liq o’ta olmaydi, qisman o’tadi xolos.
S. Karno termodinamikaning ll qonunini shunday ta’riflaydi:
Berilgan tsiklning foydali ish koeffitsienti - mashina tomonidan bajarilgan ishning, issiqroq issiqlik manbaidan olingan issiqlikga bo’lgan nisbatiga teng:
n = W/Q₁ = Q₁-Q₂/Q₁
Shunday ekan ц (F.I.K.) xar doim birdan kichik: n > 1: n = 1 -— < 1. Binobarin, tsikl
^Qi
ro’y berganda issiqlikning ma’lum qismigina ish bajarish uchun sarflanadi. Agar T₁ – T₂/T₁
absolyut harorat bilan ifodalasak n = T₁-T₂ /T₁ Masalan, agar issiqlik manbai 400 K
haroratga ega bo’lsa, sovutgich harorati esa 300 K bo’lsa, ideal xolda F.I.K. fik =0,25 bo’ladi. Boshqacha aytganda bug’dagi issiqlikning faqat 1/4 qismigina ishga aylandi, qolgan 3/4 qismi esa ishga sarflanmaydi.
Agar sovutgich bo’lmasa, Karno bo’yicha F.I.K. nulga teng bo’ladi. Bug’da energiya ko’p, lekin uning xech bir qismi ishga aylana ol maydi, agar haroratlar farqi bo’lmasa.
YAna shuni ta’kidlash lozimki, ishga aylanayotgan energiya miqdori xar doim kamayib boradi. Bu o’z navbatida issiqlik manbai va sovutgich orasidagi haroratlar farqiga bog’liq. Aksincha, energiyaning ishga aylanaolmaydigan, ya’ni bog’langan qismi xar doim ortib boradi. Zero istalgan o’z-o’zidan sodir bo’ladigan jarayonda erisha olmaydigan (ishga aylanaolmaydigan) energiya miqdori vaqt mobaynida ortib boradi.
Nemets olimi R. Klauzius bunday ishga aylanaolmaydigan energiyaning hisobga olish uchun 1865 yilda entropiya degan iborani kiritdi.
Entropiya - (grekcha o’zgarish degan ma’noni anglatadi) issiqlik o’zgarishini haroratga bo’lgan nisbatini ifodalaydi. Entropiya holat funktsiyasidir. U «S» xarfi bilan ifodalanadi; dS uning to’liq differentsialidir.
Qaytar cheksiz kichik o’zgarishlar vaqtida T - haroratda tashqi muxit bilan issiqlik energiyasi almashadigan sistemada entropiya ushbu tenglama bo’yicha o’zgaradi:
ds = ^^Q T
Entropiya o’zgarishi manfiy bo’lgan izolirlangan sistemalar uchun jarayon bo’lishi mumkin emas.
Binobarin, izolirlangan sistema uchun termodinamikaning ll qonuni quyidagicha ta’riflanadi: