Mavzu: borliq falsafasi (ontologiya) reja: Ontologiya borliq haqidagi ta’limot. Falsafa tarixida borliq haqidagi qarashlar evolyusiyasi

HARAKAT TIPLARI. Fanda ob’ektiv borliq narsalari va hodisalari harakatining ikki asosiy tipi: progress va regress farqlanadi.
Orqaga qaytmaslik va muayyan yo‘nalishga egalik xos bo‘lgan mazkur harakat tipi rivojlanish deb ataladi. Bunda narsa yoki hodisa strukturasining murakkablashuvi, ular tashkil topish darajasining yuksalishi yuz berishi mumkin bo‘lib, bu odatda taraqqiyot (progress) sifatida tavsiflanadi.
Agar harakat teskari yo‘nalishda – barkamolroq va rivojlanganroq shakllardan uncha rivojlanmagan shakllarga, murakkabdan oddiyga qarab yuz berayotgan bo‘lsa, bu holda regress to‘g‘risida so‘z yuritish odat tusini olgan. Ammo progress va regressning ko‘rsatilgan xususiyatlarini mutlaqlashtirish yaramasligini e’tiborga olish lozim. Masalan, boshqaruv apparati tuzilmasining murakkablashuvi va byurokratiyaning o‘sishi doim ham progressni anglatavermaydi, nisbatan soddaroq va ayni vaqtda samaraliroq va ishonchliroq mashinalar, asboblar va mexanizmlar yaratilishining regressga hech qanday aloqasi bo‘lmaydi va ko‘proq buning aksidan dalolat beradi.
Xulosa. Borliq bizning mavjudligimiz asosi, notirik, tirik tabiatning yashash usulidir. Borliq yo'qdan bor bo'lmaydi bordan yo'q bo'lmaydi. Dunyodagi barcha narsalar biri ikkinchisining mavjudligini taqozo qiladi.
ADABIYOTLAR:
1.Mirziyoev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. - Toshkent: “O‘zbekiston”, 2017
2.Karimov I.A. Tarixiy xotirasiz kelajak yo‘q. T., Sharq, 1998.
3.Karimov I.A. Milliy istiqlol mafkurasi-xalq e’tiqodi va buyuk kelajakka
ishonchdir.T.: O‘zbekiston,2000.

4. 
   Karimov I.A. Yuksak ma’naviyat engilmas kuch. –T.: Ma’naviyat, 2008.
   
5. 
   Ma’naviy yuksalish yo‘lida.-T.: Ma’naviyat, 2008.
   
6. 
   J.Tulenov, Z. G‘ofurov. Falsafa -T.: 1997.
   
7. 
   «Osnovы filosofii». – T. «O‘zbekiston», 1998.
   
8. 
   Falsafa asoslari. Q .Nazarov tahriri ostida. -T.: S harq, 2005
   
9. 
   Falsafa M.Axmedova tahriri ostida. -T.: O‘FMJ, 2006.
   

10. Shermuhamedova N. Falsafa va fan metodologiyasi.-T.: Universitet, 2005.
11. Davronov Z., Shermuhamedova N., Qahharova M., Nurmatova M., Husanov
B-.Sultonova A. Falsafa. -Toshkent: TMU, 2019
12.Shermuhamedova N. A. Falsafa. 2-nashr. Toshkent: “Idris” nashriyoti, 2020.
13.Shermuxamedova H. A. Falsafa. 2-nashr. Toshkent: Noshir, 2020. 667 bet
14.Masharipova G. K. Dinshunoslik. Toshkent, “Navro’z" nashriyoti, 2019.
15.Shermuhamedova N. Falsafa.-T.:, 2013.
16.Q.Nazarov Falsafa asoslari .-T.:, 2017.

1 Vernadskiy V.I. Filosofskie mыsli naturalista. – M.: 1988. –S. 412.

2 Aristotel Organon. –M.: 1990. –S. 159

3 Qarang: Forobiy G’G’ Falsafa qomusiy lug‘at. –T.: Sharq, 2005. -B.431

4 Qarang Ibn Sino G’G’ Falsafa qomusiy lug‘at. –T.: Sharq. 2005. -B.140