Mavzu: Bolaning intelektuval bilish malakalarini shakillantirish

Psixik jarayonlarning rivojlanishi.
Bu yosh bosqichining o‘ziga xos tomoni bo‘lib bilishga doir va fikriy psixik jarayonlarning faol rivojlanishi hisoblanadi. Bola kuzatishga, qarab izlash kabi ixtiyoriy harakatlarni bajaradi. Mana shu yoshda sensor etalonlar – shakl, rang, o‘lcham to‘la o‘zlashtiriladi. Maydon-makonni anglashning rivojlanishi davom etadi. Bola pastga, tepaga, boshqa tomonga kabi tushunchalar bilan amallarni bajara boshlaydi. SHuningdek, endilikda o‘ng va chap tomonni tasavvur qilish aniq shakllangan bo‘lishi lozim. Biroq, bu yoshdagi bolalarda bir vaqtning o‘zida turli xildagi belgilarning hisobga olinishi lozim bo‘ladigan paytlarda xatolikka yo‘l qo‘yishlari uchrashi mumkin.
Diqqat. Maktabgacha yosh oxiriga kelib ixtiyoriy diqqat rivojlana boshlaydi. Bola diqqatini ongli ravishda ma’lum bir predmetlarga va ob’ektlarga yo‘naltirib va jamlab tura oladi. Diqqatning barqarorligi ortishi – 20-25 daqiqa, diqqat hajmi 7-8 ta predmetni qamrab oladi. Bola ikkiyoqlama tasvirlarni ko‘ra olishi mumkin.
Xotira. Maktabgacha yosh oxiriga kelib bolada psixik faollikning ixtiyoriy shakllari paydo bo‘ladi. U endilikda predmetlarni qarab chiqa oladi, maqsadga qaratilgan kuzatishni amalga oshira olishi mumkin, ixtiyoriy diqqat paydo bo‘ladi va buning natijasida ixtiyoriy xotira elementlari yuzaga kela boshlaydi. Ixtiyoriy xotira bola o‘zi mustaqil ravishda maqsadni belgilaganda – eslab qolish va eslash holatlarda namoyon bo‘ladi.
Ilm-fan va tabiat markazlarini tasjkil etish. Rivojlantirish markazlarida ta’limiy tarbiyaviy faoliyatlarni olib borish.
Maktabgacha ta’lim muassasalarida bolalarni tabiat bilan

tanishtirishning metodologik asoslari
Ilmiy - texnika taraqqiyotining jadallashuvi, ishlab chiqarish texnologiyasining nomukammalligi, tabiatga nisbatan iste‘molchilik an‘analari - bularning barchasi jamiyat bilan tabiatning o‘zaro aloqasidagi ziddiyatlar keskinlashuvining bosh sababidir.
Jamiyatning tabiatga ta‘sir o‘tkazish kuchi shu darajaga borib etdiki, natijada ular o‘rtasidagi o‘zaro uyg‘unlikka putur etib, tabiiy muvozanatning buzilishiga olib keldi.
Hozirgi vaqtda jahon fan-texnika taraqqiyoti jadal rivojlanishi munosabati bilan tabiiy zaxiralardan xo‘jalik maqsadlarida tobora ko‘proq foydalanilmoqda. Buning ustiga dunyo aholisi yildan-yilga o‘sib borib, ko‘proq miqdorda oziq-ovqat, yoqilg‘i, kiyim-kechak va boshqa narsalarni ishlab chiqarish talab qilinmoqda⁴ .
Fan-texnika taraqqiyoti va uning yutuqlari insonlar uchun juda katta qulayliklar, imkoniyatlar yaratishi bilan birga tabiatga nisbatan nihoyatda salbiy ta‘sir ko‘rsatmoqda.
I.A.Karimov ekologik muammolarning asl mohiyati haqida fikr yuritar ekan, birinchi muammo - erning cheklanganligi va uning sifat tarkibi pastligi bilan bog‘liq xavfning to‘xtovsiz ortib borayotganini ta‘kidlaydi. Ikkinchi muammo sifatida suv zaxiralarining, ya‘ni er usti va er osti suvlarining keskin taqchilligi hamda ifloslanganligi bilan bog‘liq ekanligini ko‘rsatib o‘tadi. Uchinchidan, Orol dengizi fojiasi bilan bog‘liq muammolarga e‘tiborni qaratadi va buni xalqaro miqyosda hal etish yo‘llarini tushuntirib beradi. To‘rtinchidan, havo bo‘shlig‘ining ifloslanishi hamda Respublikada ekologik xavfsizlikka solinayotgan tahdidlarga to‘xtalib, mazkur ekologik muammolarni hal etish yo‘nalishlari, ya‘ni ekologik xavfsizlikni kuchaytirish yo‘llarini belgilab beradiki, bularning barchasi ekologik muammolarni