Мавзу бўйича нашр қилинган адабиётларнинг назарий таҳлили ва амалиётдаги муаммолар

EBIT, EBITDA кўрсаткичлари қуйидаги ҳисоб-китобларни амалга ошириш орқали топилади.
Соф фойда
+фойдадан солиқ тўлови
-фойдадан солиқнинг қайтариладиган қисми
+фавқулодда фойда
-фавқулодда зарар
+тўланган фоизлар
-олинган фоизлар
= EBIT(Cash coverage ratio)
+моддий ва номоддий активлар амортизацияси ажратмалари
-активларни қайта баҳолаш
= EBITDA
Мазкур кўрсаткич қанчалик юқори бўлса корхона учун шунча яхши бўлади.
Молиявий барқарорликнинг барча кўрсаткичлари бўйича Ўзбекистон ва Мустақил Давлатлар Ҳамдўстлиги мамлакатлари амалиётида меъёр даражаларини белгилашга амал этилади. Лекин ушбу амалиётдан халқаро тажрибада фойдаланилмайди.
Молиявий барқарорликни баҳолашда яна бир муҳим фарқли жиҳат уларнинг мутлақ ифодада ўрганилиши билан ҳам характерланади. Мазкур тартиб бўйича молиявий барқарорликнинг учта муҳим кўрсаткичи баҳоланади. Мазкур кўрсаткичлар қаторига қуйидагилар киритилади:
1.Ўз айланма маблағларининг нақдлиги (ЎАМН);
ЎАМН=ЎММ-УМА (1.8.)
Бунда: ЎММ – ўз маблағлари манбаси;
УМА – узоқ муддатли активлар.
2.Заҳира ва харажатларни ўз ва қарз маблағлари ҳисобига молиялаштирилиш манбаси(ЎҚМҲМ):
ЎҚМҲМ=ЎАМН+УМКҚ (1.9.)
Бунда: УМКҚ – узоқ муддатли кредитлар ва қарзлар
3.Заҳира ва харажатларни жами манбалар ҳисобига молиялаштириш манбаси (ЖМҲМ):
ЖМҲМ= ЎҚМҲМ+ҚМКҚ (1.10.)
Бунда: ҚМКҚ – қисқа муддатли кредитлар ва қарзлар (улар қаторига мол этказиб берувчи ва пудратчилар билан ҳисоб-китоблар ҳам қўшилади)
Айланувчанлик коеффициенти (efficiency ratios).
Мазкур кўрсаткичларнинг аниқланиш тартиби бўйича Ўзбекистон ва хориж амалиёти ўртасида умуман фарқ йўқ. Активлар, капитал ва мажбуриятларнинг айланувчанлиги иккита ифодада яъни, айланиш коеффициенти ва айланиш даврийлиги кўрсаткичи бўйича баҳоланади. Ягона фарқли жиҳат уларнинг сонида дейиш мумкин. Ўзбекистон амалиётида айланувчанлик коеффициентларининг нисбатан кўп кўрсаткичлари аниқланади. Назарий ва амалий жиҳатдан уларни сонини аниқ белгилаш қийин. Молиявий ҳолатга баҳо беришда муҳим эътибор қаратиладиган кўрсаткичлар қаторига жами активлар, жорий активлар, товар моддий заҳиралар, товарлар, дебиторлик мажбуриятлари айланувчанлик коеффициентлари ва айланиш даврийлиги кўрсаткичларини киритиш мумкин. Хориж амалиётида ҳам энг кўп ҳисоб-китоб кўрсаткичлар қаторига ушбу кўрсаткичлар киритилади.