Mavzu. Biznesni tashkillashtirish. Biznes g’oyalar

1.3.Tadbirkorlik va mulk shakllari

• 
  Tadbirkorlar mulkiy munosabatning sub`ekti, ya`ni ishtirokchisi bo`ladilar. Ular mulk qilib o`zlashtiradigan narsalar er, bino, inshoat, asbob-uskunalar, mashina-mexanizmlar, yaratilgan tovarlar, ilmiy g`oyalar, loyihalar, tovar belgilari va boshqalardan iborat. Bular mulkiy munosabatlarning ob`ektidir.
  
• 
  Mulkning uch bosqichi bor:
  
• 
  a) egalik qilish;
  
• 
  b) foydalanish (ishlatish);
  
• 
  v) tasarruf etish.
  
• 
  Ularning yaxlitligi mulkchilikni yaratadi. Tadbirkorlarning mulkiy maqomi ikki yoqlama bo`lib, birinchidan, ular o`z mulkiga tayanib ish yuritadilar, ya`ni moddiy resurslar va yaratilgan tovarlar ularning o`ziniki. Ikkinchidan, ular o`zgalar mulkini ijaraga olib ham faoliyat yuritadilar, bunda mulkka vaqtinchalik egalik qiladilar va mulkdan foydalanadilar, ammo uni tasarruf etib xo’jayinlik qila olmaydilar.
  

Xususiy mulkka qarab xususiy tadbirkorlik mavjud bo`ladi. Xususiy mulkiing o`zi ikki ko`rinishga ega:

• 
  Xususiy mulkka qarab xususiy tadbirkorlik mavjud bo`ladi. Xususiy mulkiing o`zi ikki ko`rinishga ega:
  
• 
  1. Yakka xususiy mulk—bu yakka shaxsnnng mulki, shu mulkka: asoslangan korxona yakka shaxsga tegishli korxona hisoblanadi. Ayrim mulkdorga qarashli, lekin ishchilarni yollab ishlatadigan yoki mulkdorning shaxsan o`ziva oila a`zolari ishlaydigan korxonalar ham bo`ladi.
  
• 
  2. Guruhiy - korporativ xususiy mulk — bu ma`lum maqsadni ko`zlab o`zarobirlashgan mulk sohiblarining xususiy mulki Bu mulkni har bir sohibalohida emas, balki birgalikda o`zlashtiradi. Uning namunasi korporatsiyalarbo`lib, ular amalda hissadorlar jamiyati shaklida faoliyat ko`rsatadi. Tadbirkorlik ishi korporatsiya doirasida amalga oshadi.
  

1.4. Biznes loyiha

• 
  Biznes loyiha – muayyan biznes g‘oyani amalga oshirish bilan bog‘liq barcha tadbirlar bayon etilgan hamda samaradorligi asoslangan hujjat. Biznes loyiha u yoki bu loyihaga mablag‘ sarflashning maqsadga muvofqligini aniqlab beradi.
  
• 
  Biznes-reja muayyan g‘oyani yoki biznes bo‘yicha tadbirni amalga oshirish uchun pul va boshqa resurslarni jalb etishning maqsadga muvofqligini asoslashda foydalaniladi. Biroq tadbirkorlik faoliyatida uning barcha jihatlarini rejalashtirish muhim o‘rin tutadi.