Mavzu: Biznes va tadbirkorlik subʼektlarida marketing faoliyatini tashkil etish. Biznes va tadbirkorlik subʼektlariga xizmat koʼrsatuvchi bozor infratuzilmalari. Biznes va tadbirkorlikda tavakkalchilik

progressiv soliq stavkalari 
deyiladi. 
Buni biz O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, chet el fuqarolari va fuqaroligi 
bo‘lmaganlardan olinadigan daromad solig’i stavkasida yaqqol ko’rishimiz 
mumkin. 
Regressiv soliq stavkasi 
usulida daromad o’sishi (oshishi) bilan mahsulot 
ishlab chiqarish hajmi ko’payishi yoki eksportga mahsulot ishlab chiqarish 
ko’payishi bilan soliq stavkasi kamayib boradi. Demak, bunday korxona byudjetga 
kam soliq to‘lay boshlaydi. Regressiv soliq stavkalari biror faoliyat yoki sohada 
mahsulot ishlab chiqarishni ko’paytirish yoki o‘z foydasidan biror turdagi xarajatni 
kamaytirishni rag’batlantirish maqsadida qo‘llaniladi. 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan ayrim 
mahsulotlar aksiz solig’iga tortiladi. 
Aksiz 
ba’zi iste’mol tovarlari qiymatiga ustama qo‘yiladigan egri soliqdir. 
Yegri soliq deb atalishining sababi – uning byudjetga to‘lovchilari aksiz osti 
tovarlarini ishlab chiqarib sotuvchilardir. Ammo haqiqiy soliq to‘lovchilar mahsulot 
yetkazuvchilardan tovarlarni sotib oluvchilar, ya’ni iste’molchilardir. Shuning 
uchun bu soliq ba’zi mamlakatlarda iste’mol solig’i deb ham ataladi. 
Aksiz solig’i stavkasi Vazirlar Mahkamasining qarori bilan tasdiqlanadi. 
Aksiz solig’i stavkalarini O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan 
belgilash har yilgi byudjetning asosiy ko’rsatkichlari belgilangan- da ko’rsatiladi. 
Biroq yil davomida aksiz stavkalariga o‘zgartirishlar kiritib borilishi mumkin. 
Aksiz solig’i to‘lanadigan tovarlarni ishlab chiqaruvchi korxonalar, mulk 
shaklidan qat’iy nazar, shu tovarlarni eksportga chiqarsalar, aksiz solig’i to‘lashdan 
ozod bo‘ladilar. Qizil Yarimoy jamiyati korxonalari ishlab chiqargan tovarlardan 
kelgan daromadlarini jamiyatning Ustavida ko‘zda tutilgan vazifalarni bajarishga 

---

8 
sarflasa, u holda ular ham aksiz solig’i to‘lashdan ozod bo‘ladi.