Mavzu: bitimlar va vakillik

Mavzu: BITIMLAR VA VAKILLIK

Reja:

1.Bitim tushinchasi va turlari

2.Bitimning shakli

Bitimlar deb fuqarolar va yuridik shaxslarning fuqarolik huquq va burchlarini belgilash, o‘zgartirish yoki bekor qilishga qaratilgan harakatlariga aytiladi. О‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik kodeksi, 101-modda

1. bir tarafama 2. ikki tarafama 3. ko‘p tarafama

• Bitim tuzishda ishtirok etuvchilar soniga ko’ra bitimlar uch guruhga bo’linadi.

1. og’zaki bitim 2. Yozma bitim

• Bitimning shakli

• Og’zaki bitim. Bu bitim nutqini bildirish orqali tuziladi.
• FKning 106-moddasi 1-qismiga ko’ra, qonun hujjatlarida yoki taraflarning kelishuvida yozma shakl belgilab qo’yilmagan, jumladan u tuzilayotgan vaqtning o’zidayoq bajariladigan bitim og’zaki tuzilshi kerak.

• Yozma bitim
• Uning yozma deb e’tirof etish uchun ma’lum bir hujjat tuziladi va undan mavjud yozma belgilar bitim mohiyatini talqin etadi. Qonun hujjatlarida va taraflarning kelishuvida bitim kelishuvi mos kelishi shart bo’lgan qo’shimcha talablar ( muayyan shakldagi blankada tyzilishi, muhr bosib tasdiqlanishi va boshqalar)belgilab qo’yilishi va bu talablar rioya etmaslik oqibatlari nazarda tutilishi mumkin.

• Barcha yozma bitimlar:
• 1. Oddiy yozma bitimlar.
• 2. Notarial tasdiqlangan.
• 3. Davlat ruyxatidan o’tkaziladigan bitimlarga ajratiladi.

• Quyidagi hollarda bitimlar haqiqiy emas deb tan olinadi: — qonun talab qiladigan shakliga rioya etmaslik; — qonun hujjatlarining talablariga muvofiq bo‘lmagan; — o‘n to‘rt yoshga to‘lmagan shaxs tomonidan tuzilgan; — o‘n to‘rt yoshdan o‘n sakkiz yoshgacha bo‘lgan voyaga yetmagan shaxs tomonidan uning ota-onasi, farzandlikka oluvchilari yoki homiysining roziligisiz tuzilganda. — ruhiy kasalligi tufayli muomalaga layoqatsiz deb topilgan fuqaro tomonidan tuzilgan; — muomala layoqati cheklangan fuqaro tomonidan homiysining roziligisiz tuzilgan; — bitimni tuzish paytida o‘z harakatlarining ahamiyatini tushuna olmaydigan yoki ularni bosh qara olmaydigan fuqaro tomonidan tuzilgan; — yanglishish ta’sirida tuzilgan; — aldash, zo‘rlik, qo‘rqitish, bir taraf vakilining ikkinchi taraf bilan yomon niyatda kelishishi yoki og‘ir holatlar yuz berishi ta’sirida tuzilgan, ikkinchi taraf esa bundan foydalanib qolgan (asoratli bitim);

• Vakillik — ishonchnomaga, qonunga, sud qaroriga yoki vakil qilingan davlat organining hujjatiga asoslangan vakolat bilan bir shaxs (vakil) tomonidan boshqa shaxs (vakolat beruvchi) nomidan tuzilgan bitimdir. O‘z xarakteriga ko‘ra faqat shaxsan tuzilishi mumkin bo‘lgan bitimni vakil orqali tuzishga yo‘l qo‘yilmaydi. Muomalaga layoqatsiz fuqarolar nomidan bitimlarni ularning ota-onalari, farzandlikka oluvchilari va vasiylari tuzadilar.

• Bitimlar ishonchnoma bo‘yicha tuzilishi ham mumkin. Bir shaxs (ishonch bildiruvchi) tomonidan ikkinchi shaxsga (ishonchli vakilga) uchinchi shaxslar oldida vakillik qilish uchun berilgan yozma vakolat ishonchnoma hisoblanadi. Ishonchnoma oddiy yozma shaklda yoki notarial shaklda rasmiylashtiriladi. Ishonchnoma ko‘pi bilan uch yil muddatga berilishi mumkin. Agar ishonchnomada muddat ko‘rsatilgan bo‘lmasa, u berilgan kundan boshlab bir yil mobaynida o‘z kuchini saqlaydi. Berilgan sanasi ko‘rsatilmagan ishonchnoma haqiqiy emas.