Mavzu: Bir bosh bo‘lakli gaplar

Atov (nominativ) gaplar. Narsa va predmetlarning hozirgi zamonda mavjudligini tasdiq yo‘li bilan ko‘rsatadigan gap nominativ gap deyiladi. Nominativ gaplar atov gaplar deb ham yuritiladi. Nominativ gaplar narsa-predmet voqea-hodisani atabgina qolmasdan balki uning mavjudligini maxsus intonatsiya bilan tasdiqlaydi. Natijada bir yoki birdan ortiq so‘zlar birikmasi ma’lum bir sharoitda mustaqil bir fikr ifodalaydi. Mas: Bahor. Hammayoq yashil libosga burkangan.Tun. Dunyoni zulmat bosgan.
Nominativ gaplar yig‘iq va yoyiq bo‘ladi.
Osmon to‘la yulduz oy yarqirab turibdi.
Oysiz, yulduzsiz, bulutli qorong‘u kecha.
Ko‘z ko‘zni ko‘rmaydi.
Mazmun va emotsional qimmatiga ega ko‘ra nominativ gaplar quyidagilarga bo‘linadi.

1. 
   Tabiat manzaralarini aks ettiruvchi tasviriy nominativ gaplar: Keng sahro, quruq cho‘l, suv manbalaridan darak yo‘q.
   
2. 
   Payt anglatuvchi nominativ gaplar: Shom payti. Qorong‘ulik quyuqlashib bormoqda.
   
3. 
   Hayot voqealarini bildiruvchi nominativ gaplar: Yoqimli ohang. Quvnoq qo‘shiqlar. Anorxon yo‘lida to‘xtab tinglaydi.
   
4. 
   Ko‘rsatuv xarakteridagi nominativ gaplar: Mana guzar. Mana odamlar. Odamlar uni o‘rab oldilar.
   

Nominativ gaplardan keyini kelgan gaplar unda ifodalangan voqea hodisalarni boshqa voqea tasviri bilan kengaytiradi. Qorong‘u tun. Poyezd tezroq manzilga yetish uchun shoshilmoqda.
Nominativ gaplarda ifodalangan hodisalar ko‘pincha emotsional xarakterda bo‘ladi. U ko‘pincha emotsional intonatsiya bilan talaffuz qilinadi: Ota ! Naqadar ko‘ngilga yoqimli.
Savol va topshiriqlar:
1. Bir bоsh bo‘lakli gap dеb nimaga aytiladi?
2.Bir bоsh bo‘lakli gap turlarini sanang.
3.Ega tarkibli gap dеganda nimani tushunasiz?
4.Shaхssiz gaplarni tushuntiring.
5.Shaхsi nоaniq gapga misоllar kеltiring.
6.Shaxsi umumlashgan gaplar qanday bo‘ladi?
7.Kеsim tarkibiga tushuncha bеring.
8.Atоv gap haqida nimalarni bilasiz?
9.Shaхsi aniq gaplarda shaхs qanday aniqlanadi?
10.Bir bоsh bo‘lakli gaplarda sinоnimiya tushunchasini izоhlab bеring.

ikki asosiy bisoti aql va fikrdir

B.Kimda vijdon bo‘lsa tezda ishga kirishsin
S.Suqrotning donoligi shunda ediki ,u bilmaganini bildim deb uylamadi
D.Tafakkur buyuk fazilatdir,va odamning donoligi haqiqatni aytishdadir
E.Bahor kelib gullar ochildi