Mavzu: Biologiyaning dolzarb muammolari faniga kirish Asosiy savollar

Taqqoslash metodi- Tirik organizmlarning tuzilishi, funksiyasi, tarkibiy qismlaridagi o`xshashlik va farqlarni taqqoslash metodi yordamida o`rganiladi.Bu metoddan Embriologiya, Poleontologiya, Anatomiya, Morfologiya fanlarida foydalaniladi.

Shu usul yordamida 18 asrda K.Linney o`simliklar va hayvonlar sistematikasiga asos soldi.

Tarixiy metod- Tirik tabiatni rivojlanish jarayonlarini aniqlaydi,hayotiy xodisalarni o`rganadi. Bu metod orqali organik olamning evolyutsion ta`limoti yaratilgan.Tarixiy usulni biologiyada qo`llanilishi Ch. Darvinning nomi bilan bog`liq.Bu metod yordamida tirik tabiatning rivojlanish jarayonlarini aniqlash mumkin. Masalan: Hozirda suvdan iborat bo`lgan yerlar,keyinchalik tekslikga aylanishi, teksliklar o`rnida suv paydo bo`lishi.

Eksperimental metod- ma`lum maqsadni ko`zlab barpo etilgan sharoitda tirik organizmlar tuzilishi, hayot jarayonlarini kuzatish.Mikroorganizmlar, o`simliklar, hayvonlarning yuqori maxsuldor navlari va zotlarini yaratishda katta ahamiyatga ega.Tabiiy boyliklardan oqilona foydalanish,tuproq unumdorligini saqlash va uni oshirish,tibbiyotda ishlatiladigan dori darmonlarni olishda ,rangli metallar va radiaktiv metallar hamda rudalarni boyitish bu eksperimental metod hisoblanadi.
Limuzin buqasi.


BIOLOGIYA FANINING AHAMIYATI.

Insonlarning oziq-ovqati.

Kiyim kechagi. O`simliklardan olinadi.

Dori- darmoni. Hayvonlardan olinadi.


BIOLOGIYA FANINING VAZIFASI.
1) Insonning oziq-ovqatga bo`lgan ehtiyojini qondirish .Har bir kishi normal hayot kechirishi uchun 100-120 gr oqsil iste`mol qilishi kerak.Vaholanki kunlik oqsil 50-60gr dan oshmaydi. Bu sohada seleksiyada ko`p yillardan beri qo`llanilib kelinayotgan duragaylash, genetik injineriya, genlarni sintez qilish, ko`chirib o`tkazish metodlaridan foydalanish samarali natija beryapti. (11-rasm)
2) Insonning salomatligi bilan aloqador. Olimlarning e`tirof etishicha 4000 dan ortiq irsiy kasalliklar mavjud. Ular asosan xromosoma va genlar tuzilishi va ularning o`zgarishi bilan bog`liq.Insonlardagi irsiy kasalliklarni o`rganish ularni oldini olish choralarini ishlab chiqish va amaliyotga tadbiq etish muhim ahamiyatga ega. Hozirgi vaqtda eng xavfli xodisalardan biri tabiatning tobora kambag`allashib borayotganligidir. O`simlik va hayvon turlarining yildan –yilga kamayib ketayotganligi ko`zga yaqqol tashlanadi. Faqat O`zbekistonning o`zida 400 dan ortiq o`simlik turi 400 ta hayvon turining noyobligi buning yorqin dalilidir.
3.Hujayra strukturasi va funksiyasii o`rganish ham umumiy