|
V) O‘qitishning interfaol usul.
“Qora quti” usuli.
Qora qutida reaktivlar bor, shu reaktivlar yordamida talabalar quyidagi kationlarga sifatiy reaksiya bajaradi: Na+, Mg2+, Ca2+, Zn2+, Fe2+,Fe3+, Co2+, Cr3+ ;
qora qutida quyidagi reaktivlar bor:
K[Sb(OH)6]; NaCl; MgCl2; NaOH; CaCl2; Na2C2O4; ZnCl2; NaHCO3; K3[Fe(CN)6]; FeCl2; K4[Fe(CN)6]; FeCl3; CoCl2; KOH; CrCl3;
Savol: Na+ kationi uchun sifatiy reaksiya bajarish mumkin bo‘lgan reaktivni aniqlang?
Talabalar (utida nima borligini bilmagan holda) kerakli reaktivni aytishi kerak, doskada kerakli bo‘lgan reaksiya tenglamasini yozib, cho‘kmani qaysi moddada erishini aytiladi. Keyin qutidan shu reaktiv olinadi.
Javob :
1. Na+ ioniga sifatiy reaksiya ;
Reaktiv- K[Sb(OH)6]
NaCl+K[Sb(OH)6]= ↓Na[Sb(OH)6] + KCl
Na++[Sb(OH)6]- = ↓Na[Sb(OH)6] oq kristallik cho‘kma
Cho‘kmani xassani o‘rganish
A)cho‘kma qizdirilganda eriydi.
B)cho‘kma ishqor eritmasida eriydi.
Na[Sb(OH)6]+2NaOH=Na3[SbO2(OH)4]+H2O
Na[Sb(OH)6]+ 2OH-= 3Na++[SbO2(OH)4]3-+2H2O
2. Savol: Mg2+ kationi uchun sifatiy reaksiya bajaradigan reaktivni aniqlang.
Javob: Mg2+ kation uchun sifatiy reaksiya;
Reaktivlar NaOH va KOH
MgCl2+NaOH=↓Mg(OH)2+2NaCl
Mg2++2OH-=↓Mg(OH)2 oq amorf cho‘kma
Cho‘kmani xossasini o‘rganish
A) Cho‘kma kislotada eriydi:
Mg(OH)2+2HCl= MgCl2+2H2O
Mg(OH)2+2H+=2H2O
B) cho‘kma ammoniy tuzlarida eriydi.
Mg(OH)2+2NH4Cl=MgCl2+2NH4OH
3. Savol: Ca2+ kationi uchun sifatiy reaksiya bajaradigan reaktivni aniqlang.
Javob: Ca2+ kationi uchun sifatiy;
Reaktiv Na2C2O4
CaCl2+Na2C2O4=↓CaC2O4+2NaCl
Ca2++C2O42+-=↓CaC2O4 oq kristall cho‘kma
Cho‘kmani xossasini o‘rganish.
Cho‘kma mineral kislotada eriydi.
CaC2O4+2HCl= CaCl2+H2C2O4
CaC2O4+2H+= Ca2++H2C2O4
4. Zn2+ kationiga sifatiy reaksiya;
reaktiv- NaOH
ZnCl2+2NaOH=↓Zn(OH)2+2NaCl
Zn2++2OH-=↓Zn(OH)2
Cho‘kmani xossasini o‘rganish.
A)Cho‘kma mineral kislotada eriydi.
Zn(OH)2+2HCl= ZnCl2+2H2O
Zn(OH)2+2H+= Zn2++2H2O
B)Cho‘kma ishqorda eriydi
Zn(OH)2+2NaOH= Na2[Zn(OH)4]
Zn(OH)2+2OH-=[Zn(OH)4]2-
5. Fe2+ kationiga sifatiy reaksiya;
reagent- K3[Fe(CN)6]
3FeCl2+2 K3[Fe(CN)6]= Fe3[Fe(CN)6]2+6KCl
6. Fe3 + kationiga sifatiy reaksiya;
reagent- K4[Fe(CN)6]
FeCl3+3K4[Fe(CN)6]=KFe[Fe(CN)6]+12 KCl
berlin zangorisi
7. Co2+ kationiga sifatiy reaksiya;
reagent- NaOH
CoCl2+ NaOH=↓CoOHCl+NaCl
ko‘k cho‘kma
Co2++Cl-+ OH -=↓CoOHCl
CoOHCl+ NaOH=Co(OH)2+NaCl
CoOHCl+OH -=↓Co(OH)2
Cho‘kma pushti rangda
Cho‘kmani xossasini o‘rganish.
Cho‘kma kislotada eriydi.
Co(OH)2+2HCl= CoCl2+2H2O
Co(OH)2+2H+= So2++2H2O
8. Cr3+ kationiga sifatiy reaksiya;
reaktiv- NaOH
CrCl3+3NaOH=↓Cr(OH)3+3NaCl
Cho‘kmani xossasini o‘rganish.
Cho‘kma mineral kislotada va ishqorda eriydi.
Cr(OH)3+3HCl= CrCl3+3H2O
Cr(OH)3+3H+= Cr3+ +3H2O
Cr(OH)3+3NaOH= Na3[Cr(OH)6]
Cr(OH)3+OH -=[Cr(OH)6]3-
LABORATORIYA IShI.
Sifatiy reaksiyalar.
Maqsadi: Sifatiy reaksiyalar.
Jihozi: Probirkalar, pipetkalar;
Reaktivlar: Na2C2O4, CaCl2, NaOH, CrCl3, NN4CNS, FeCl3, K4[Fe(CN)6], FeSO4, Mn(NO3)2, CoCl2, Na2CO3 .
Sifatiy reaksiyalar.
1.Tajriba Ca2+ ioni uchun.
Natriy oksalat bilan reaksiya Na2C2O4. 5-6 tomchi CaCl2 eritmasiga 5-6 tomchi reaktivdan qo‘shiladi. Oq cho‘ma hosil bo‘ladi.
2.Tajriba Cr3+ ioni uchun.
Natriy gidroksid ishqori bilan 5-6 tomchi CrCl3 eritmasiga cho‘kma hosil bo‘lguncha NaOH qo‘shiladi.
3. Tajriba Fe3+ ioni uchun
Ammoniy rodanid bilan NN4CNS
A) 4-5 tomchi FeCl3 eritmasiga 4-5 tomchi reaktivdan qo‘shiladi, qizil qonga o‘xshash rang hosil bo‘ladi.
B) ferrotsianid kaliy bilan K4[Fe(CN)6] 4-5 tomchi FeCl3 eritmasiga 4-5 tomchi reaktivdan qo‘shiladi, berlin zangorisi hosil bo‘ladi.
4. Tajriba Fe2+ ioni uchun.
ferrotsianid kaliy bilan K3[Fe(CN)6] 4-5 tomchi FeSO4 eritmasiga 4-5 tomchi reaktivdan qo‘shiladi, trunbul ko‘ki hosil bo‘ladi.
5. Tajriba Mn2+ ioni uchun.
ishqorlar bilan reaksiya 4-5 tomchi Mn(NO3)2 eritmasiga 4-5 tomchi reaktivdan qo‘shiladi, oq cho‘kma hosil bo‘ladi.
6. Tajriba Zn2+ ioni uchun.
ferrotsianid kaliy bilan K4[Fe(CN)6] 4-5 tomchi eritmasiga 4-5 tomchi reaktivdan qo‘shiladi, oq cho‘kma hosil bo‘ladi.
2 K4[Fe(CN)6]+3ZnCl2=6KCl+ K2Zn3[Fe(CN)6]
7. Tajriba Co2+ioni uchun.
Na2CO3 bilan reaksiya 4-5 tomchi CoCl2 eritmasiga 4-5 tomchi reaktivdan qo‘shiladi, qizg‘ish rangli cho‘kma hosil bo‘ladi.
Nazorat savollari
1. II gruppa asosiy gruppacha gidroksidlarining xossalari quyidagi qatorda Be(OH)2 – Ca(OH)2 – Sr(OH)2 - Ba(OH)2 qanday o‘zgaradi?
2. Ammoniy oksalat eritmasidan foydalanib, tekshirilayotgan eritma tarkibida kal’siy xlorid borligiga ishonch hosil ilish mumkinmi?
3. Quyidagi tuzlarning eritmalari Na2CO3, CH3COOK qanday muhitga ega?
4. Tibbiy amaliyotda KBr va NaBr tinchlantiruvchi vosita sifatida keng ishlatiladi. Agar eritmaga geksanitrokobaltat bilan ta’sir etganda sariq cho‘kma hosil bo‘lsa, tekshirilayotgan preparatda qanday tuz bo‘ladi?
Rux gidroksidning amfoterlik xossasini ko‘rsating.
Xrom (III) tuziga ammoniy sulfid qo‘shganda xrom gidroksid hosil bo‘ladi. Reaksiyani yozing.
Mn(ON)2 nimada eriydi?
Baholash mezoni
Do'stlaringiz bilan baham: |
