Мавзу: Биоценоз,биогеотсиноз ва екотизимлар Режа: биосеноз,фитоценоз,биотоп

Биоценоздаги организмларнинг муносабатлари. Биоценозларнинг шаклланишида, уларнинг тўла вужудга келишида ва яшашида организмларнинг муносабатлари, уларнинг боғланишлари, бир-бирлари билан бўладиган алоқалари ниҳоятда муҳим аҳамиятга эгадир. Бу боғланишлар турларнинг жамоалардаги ҳаёт шароитлари, озиқани топиши, яъни муҳитни ишғол қилиши билан аниқланади. Беклемишев классификаииясига мувофиқ, бевосита ва билвосита турлараро муносабатлар биоценозда маълум экологик тубанликда жойлашишлари сабабли қуйидаги тўртта типга бўлинадилар: трофик, топик, форик ва фабрик.
Трофик боғланиш — бундай боғланишда бир тур бошқа тур ҳисобига яшайди. Масалан, ниначи учиб юрганда бошқа ҳашаротларни тутиб олади, гўнг қўнғизи йирик туёқлилар гўнги билан озкқланади, асалари ўсимликларнинг нектарларини йиғади ва улар турлар билан бевосита муносабатларда бўладилар, турлар учун озиқа манбаини яратадилар. Бир турни иккинчи турнинг ёшига ёки унга етарли бўлган озиқа кўрсатадиган ҳар қандай таъсирини улар ўртасидаги билвосита трофик таъсир деб ҳисоблаш мумкин. Масалан, Хоразм воҳасида экологик муҳитнинг бузилиши бу ердаги ўсимликлар дунёсининг ўзгаришига сабабчи бўлди, бунинг натижасида ўсимликларнинг зараркунандалар билан шикастланиши кучайди. Бунинг исботи сифатида бу ерда ўсадиган ҳужум дарахтини келтириш мумкин. Суғориладиган сув таркибида ҳар хил тузларнинг кўпайиши оқибатида, ўсимлик томонидан сувни истеъмол қилиш камайди, оқибатда ўсимлик кучсизланди, бу эса гужумнинг мўйловдор қўнғиз билан шикастланиш даражасини оширди.