Mavzu: Badiiy asar taxlilida pedagogik texnologiyalaridan foydalanish

Mavzu: Badiiy asar taxlilida pedagogik texnologiyalaridan foydalanish

Ismaylova Barno Dovletmuratovna

R E J A:

• 1. Badiiy asarni tahlil qilish metodikasi.
• 2. Boshlang'ich sinflarda badiiy asar ustida ishlash
• 3. Badiiy asar taxlilida pedagogik texnologiyalaridan foydalanish.
• 4. Foydalanilgan adabiyotlar.

Boshlang'ich sinflarning o'qish darslarida amaliy jihatdan turli janrga mansub asarlar o'qib o'rganiladi.

• Boshlang'ich sinflarning o'qish darslarida amaliy jihatdan turli janrga mansub asarlar o'qib o'rganiladi.
• O'qish darsliklariga, asosan, hikoya, she’r, ertak, masal, maqol, doston, rivoyat va topishmoq kabi janrdagi asarlar kiritilgan.
• Bulardan tashqari, ilmiy-ommabop asarlar ham o'qitiladi.

Boshlang'ich sinflarda badiiy asar quyidagi muhim metodik qoidalar asosida tahlil qilinadi:

Asarni tahlil qilishda hisobga olish zarur bo'lgan muhim omillardan biri uning o'quvchilarga hissiy ta’siridir.

Boshlang'ich sinflarda badiiy asar ustida ishlash uch asosiy bosqichga bo'linadi:

Badiiy asar taxlilida pedagogik texnologiyalaridan foydalanish

• O‘qituvchi butun sinfxonani qamragan holda o’quvchilar e’tiborini badiiy asar tiliga qaratab olishi lozim. Bu jarayonda eng qulay usul “fikriy hujum” hisoblanadi.
• “Fikriy hujum” butun sinfxona yoki o’quvchilar guruhi oldiga qo‘yilgan muammoni echishning eng samarali va demokratik yo‘lidir.
• Shuni alohida ta’kilash o‘rinliki, hozir “Fikriy hujum” usulidan foydalanish o‘qituvchilar o‘tgan mavzular yuzasidan o’quvchilarga turli-tuman savollar bilan“ hujum” qilishlari keng tarqalgan.

“Ikki qismli kundalik”

• Ma’lum badiiy asarni o`rganishda va uni tahlil qilishda “Ikki qismli kundalik” texnologiyasini qo`llash ijobiy natija beradi.
• “Ikki qismli kundalik” texnologiyasi – bu pedagogik texnologiya bo`lib, yozma nutqni rivojlantiradi.
• Bu uslub o`qib chiqilgan mavzu bo`yicha tushunchalarni shaxsiy tajriba bilan bog`lashga imkon beradi.
• Maqsad esa o`rganilayotgan mavzuga qiziqish uyg`otish, mantiqiy fikrlash va yozma nutqni rivojlantirish.

Taqqoslash, qiyoslash metodi

• Badiiy asarlarni taqqoslash orqali o`quvchilarda muayyan xalq adabiyotidagi mushtarak g`oya va maqsadlarni ajrata bilish, ulardan turli davrlarga xos uslub yoki ijtimoiy tuzum, ideallarni farqlash malakalari shakllantiriladi.
• Masalan, ”Shum bola”dagi Qoravoy va “Sariq devni minib” dagi Hoshimjon, ”Kichkina shahzoda” yoki “Oq kema”asarlaridagi Bola

muammoli tahlil.

• Bu metoddagi asosiy narsa talabalar oldiga kerakli va qiziqarli muammo qo‘yish orqali badiiy asarni tekshirishdir.
• Talabalar oldilariga qo‘yilgan muammoni yechish jarayonida asar matniga tayanadi va shu asnoda uning ichiga kirib, jozibasini anglaydi, mohiyatiga yetadi va asarga estetik baho beradi.
• Adabiy asarni muammoli o‘rganishda talabalar oldiga hayotiy va estetik jihatdan muhim masala qo‘yiladi va unga har bir talaba o‘zicha javob beradi.

Foydalanilgan adabiyotlar

• 1. Karima Qosimova|, Safo Matchonov, Xolida G'ulomova, Sharofat Y o ‘ldosheva, Sharoljon Sariyev “Ona tili o’qitish metodikasi” Toshkent ≪NOSIR≫ nashriyoti 2009
• 2. Oripov K., Obidova M. "Ifodali o'qish" T.1992 y.
• 3. Inomxo'jayeva S., Zunnunov A. "Ifodali o'qish asoslari" T. 1978 y.
• 4. Jo'rayev K. "Ifodali o'qish va himoya qilish" T. 1986 y.
• 5. Yodgorov N. "Gigiyena golosa i yego fiziologicheskoye osnovo'" M. 1967.
• 6. Leonardi YE.I. "Deksiya orfoepiya" M. 1967.
• 7. Sayfuddinov A. "Og'zaki nutqda pauzaning

ahamiyati" T. 196