Mavzu: azot va uning birikmalari

Eritmadagi ammoniy tuzlarini olish.

• Probirkaga 1-2 ml ammorny xlorid va shuncha о‘yuvchi natriy (yoki kaliy) eritmalaridan quying. Probirkani salgina qizdirib og‘ziga hо‘llangan lakmus qog‘ozini tuting. Hidvdan va lakmus rangining о‘zgarnshidan ammiak ajralib chiqayotgarnga va MN4ON hosil bо‘lganiga ishoich hosil qiling. Reaksiyaning molekulyar va ionli tenglamalarni yozing. Bu tajribada ammorny xloridrn nima bilan almashtrnish mumkni?
• a) ammorny xloridning parchalanishi. Probirkaga ammorny xlorid kristallaridan bir necha bо‘lakcha solib, urn shtativ qiskichiga tik holda maxkamlang. Probirkani gaz alangasida sekni qizdrnyig. (Gaz alangagi probirkaning fakat tuz tuigan joyiga tegishiga harakat qilrng). Probirkaning yuqorn sovuq qismida ammoniy xloridning о‘tirib qolishrni kuzatiyg. Tuzning paichalanish reaksiya tenglamasiri yozing. Ammoniy xloridning teimix dissotsiatsiyasi qanday issiqlik effekti bilan о‘tishini kо‘rsating,
• b) ammorny sulfatning parchalanishi. Probirkaga ammorny sulfat tuzining bir iyechta knigtallarniy solib, urn shtativ qisqichiga gorizontal xilda maxkamlang. Probirkani past ayaaigada qizdining. Ammiakning ajralib chiqishga uning xididan va xо‘llangan qizil lakmus raigining о‘zgarishiga qarab ishonch hosil qiling.. Bu paichalanish temperaturasida ammorny gidrosulfat hosil bо‘lishini nazarda tutib, ammoniy sulfatining parchalanish reaksiya tenglamasini yozing.

Ammoniy nitrat.

• Tigel qopqog‘iga ammoniy nitratning bir nechaa kristallaridan quying va ohista qizdiring (mо‘rili shkafda oynasi tushirilgan xolda) reaksiya tenglamasini yozing. Ammoniy tuzlarining qizdirilganda har xil xarakterda parchalanishi nima bilan tushintiriladi. Ammoniyning qaysi tuzlari sublimatsiyalanadi? Foydalanilgan tuzlar haqiqatda ammoniy tuzlari ekanligi tajribada kanday isbotlanadi?

• (Tajribalar mо‘rili shkafda bajariladi) Azot (I) oksidi rasmdagidek asbob yig‘ing probirkaga 1-2 g ammoniy nitrat kristallaridan soling va ohista |qizdiring ajralib chikayotgan gazni 2 ta bankachaga suv ustida yig‘ing. Bankalarning biriga temir koshiqchada yonayotgan qizil fosforni tushiring, ikknichisiga chо‘g‘langan chup tushiring. Nima sodir bо‘ladi? Kisloroddan azot (I) oksidini qanday farq qilish mumkni? Azot (II) oksid va azot (IV) oksidlarining olinishi va ularning xossalarini tekshirish.