Mavzu: Ayiruv organlari Fargona Davlat Universiteti “Tabiiy fanlar” fakulteti “biologiya” yo‘nalishi 1 kurs talabasi Ganiyev Jaloliddinmirzoning anatomiya fanidan mustaqil ishi Reja

Buyrak faoliyati
Qon va boshqa ichki muhit
suyuqliklarining hajm
muvozanagini saqlash.
Qonda miqdori ortib ketgan
organik moddalarning
ortiqchasini chiarib tashlashda.
Bu suyuqliklarni osmatik
muvozanatini saqlashda.
Oqsil, yog’ va
uglevodlar almashinuvida.
Kislota – asos
muvozanatini saqlashda.
Qon bosimi, eritrositlarning
hosil bo’lishi, qonning ivishi

Buyrak bolalarda kattalardagiga qaraganda pastroqda turadi, shunda ham o'ng buyrak chap buyrakka qaraganda sal pastroqqa joylashgan.

• Buyrak bolalarda kattalardagiga qaraganda pastroqda turadi, shunda ham o'ng buyrak chap buyrakka qaraganda sal pastroqqa joylashgan.
• Buyrak tuzilishiga ko'ra loviyaga o'xshaydi. Buyrak kesib ko’riladigan bo’lsa, unda ikki qavat borligi ko'zga tashlanadi: tashqi – pastolok qavati va ichki – miya ( mag'iz ) qavati borligi ko'zga tashlanadi. Buyrak strukturasi nefronlar deb ataladngan juda mayda, mikroskop tuzilishiga ega bo’lgan. Siydik hosil bo’lishida mustakil katnashuvchi murakkab tuzilmalardan iborat.
• Nefron buyrak tuzilishining funksional birligi bo’lib, bir necha qismlardan iborat bo’ladi.

Buyrakning past qavatida Shumlyanskiy kapsulasi bo’ladi. Bu kapsula qo'shaloq devorli nixoyatda kichik ( mikroskopik ) kosachadan iborat. Kosacha devorlari bir qavat xujayralardan tuzilgan. Kapsulardan kanalcha boshlanadi, bu kanalcha buralib – buralib mag'iz qavatiga tushadi. Kanalchaning ana shu qismi birlamcha buralma kanalcha deyiladi. Buyrakning past qavatida tug’rilanib, Genli qovuzlogini hosil qiladi, so'ngra mag'iz qavatidan yana past qavatiga qaytadi. past qavatida yana kanalcha buralib – buralib ikkilamcha burama kanalchani hosil qiladi, bu kanalcha chiqarish yo'liga quyiladi. Chikarish yo'llari past va mag'iz qavatlari orqali o’tib, buyrak jomlariga yig’iladi. Buyrak jomlari esa siydik yo'llariga siydik yo'llari esa qovukka quyiladi.

• Buyrakning past qavatida Shumlyanskiy kapsulasi bo’ladi. Bu kapsula qo'shaloq devorli nixoyatda kichik ( mikroskopik ) kosachadan iborat. Kosacha devorlari bir qavat xujayralardan tuzilgan. Kapsulardan kanalcha boshlanadi, bu kanalcha buralib – buralib mag'iz qavatiga tushadi. Kanalchaning ana shu qismi birlamcha buralma kanalcha deyiladi. Buyrakning past qavatida tug’rilanib, Genli qovuzlogini hosil qiladi, so'ngra mag'iz qavatidan yana past qavatiga qaytadi. past qavatida yana kanalcha buralib – buralib ikkilamcha burama kanalchani hosil qiladi, bu kanalcha chiqarish yo'liga quyiladi. Chikarish yo'llari past va mag'iz qavatlari orqali o’tib, buyrak jomlariga yig’iladi. Buyrak jomlari esa siydik yo'llariga siydik yo'llari esa qovukka quyiladi.