Mavzu: Axborot resurslari va kompyuterlar tarmog’ida iqtisodiy axborotlar xavfsizligini ta’minlash chora tadbirlari

Shifrlash bilan bir qatorda xavfsizlikning boshqa mexanizmlaridan ham foydalaniladi. Bular:

• Shifrlash bilan bir qatorda xavfsizlikning boshqa mexanizmlaridan ham foydalaniladi. Bular:
• raqamli (elektron) imzo;
• kirish huquqining nazorati;
• ma’lumotlarning yaxlit butunligini ta’minlash;
• autentifikatsiya (haqiqiyligini aniqlash) bilan ta’minlash;
• grafik (jadval) o’rnatish;
• yo’naltirilishni boshqarish;
• arbitraj yoki tekshiruvdan o’tkazish.

Raqamli imzo mexanizmlari assimetrik shifrlashning algoritmlariga asoslannadi va bajariladigan iiki ish tartibiga ega: yuboruvchining imzosini shakllantirish va oluvchining uni topib olishi (verifikatsiya). Birinchi ish tartibi ma’lumotlar blokini shifrlash yoki uni kriptografik nazorat miqdori bilan to’ldirilishini ta’minlaydigan, shu bilan birga ikkala holatda ham jo’natuvchining maxfiy kalitidan foydalaniladi. Ikkinchi ish tartibi esa jo’natuvchining tanib olishi uchun bilishi etarli bo’lgan hammabop kalitdan foydalanishga asoslanadi.

• Raqamli imzo mexanizmlari assimetrik shifrlashning algoritmlariga asoslannadi va bajariladigan iiki ish tartibiga ega: yuboruvchining imzosini shakllantirish va oluvchining uni topib olishi (verifikatsiya). Birinchi ish tartibi ma’lumotlar blokini shifrlash yoki uni kriptografik nazorat miqdori bilan to’ldirilishini ta’minlaydigan, shu bilan birga ikkala holatda ham jo’natuvchining maxfiy kalitidan foydalaniladi. Ikkinchi ish tartibi esa jo’natuvchining tanib olishi uchun bilishi etarli bo’lgan hammabop kalitdan foydalanishga asoslanadi.
• Kirim huquqining nazorati mexanizmlari AAT ob’ektlarining tarmoq resurslariga kirish huquqi vakolatini tekshirib ko’radi. Resruslarga kirish huquqida nazoratni qo’shib innovatsiya nuqtasida qanday bo’lsa, oraliq va oxirgi nuqtalarida ham shu tarzda bajariladi.