Mavzu: Axborot haqida tushuncha. Axboriy jarayonlar. Darsning maqsadi

5-Mavzu: Shaxsiy Kompyutyerlarning dasturiy ta’minot va uning turlari tizimli dasturiy ta’minot Operatsion tizim .Drayverlar. Fayllar va katoloklar bilan ishlash.


Darsning maqsadi: O`quvchilarga kompyutyerning dasturiy ta'minotiva kategoriyalari haqida ma’lumot berish
Reja.

• 
  Shaxsiy kompyutyer tashkiliy qismlari
  
• 
  Sistyemaviy dasturiy ta'minot;
  

Shaxsiy kompyutyer ikkita tashkiliy qismlardan iboratligini biz oldingi bobda aytib o’tgan edik. Bular apparat ta'minot (hardware) va dasturiy ta'minot

(software)lardir.
Apparat ta'minoti — bu, birinchi navbatda kompyutyerning asosiy tyexnik qismlari va qo’shimcha (atrof) qurilmalaridir.
Dasturiy ta'minot kompyutyerning ikkinchi muxim qismi bo’lib, u ma'lumotlarga ishlov byeruvchi dasturlar majmuasini va kompyutyerni ishlatish uchun zarur bo’lgan xujjatlarni o’z ichiga oladi. Dasturiy ta'minotsiz xar qanday kompyutyer bamisoli bir parcha tyemirga aylanib qoladi.
Kompyutyerning apparat va dasturiy ta'minoti orasida bog’lanish qanday amalga oshiriladi?
Avvalo ular orasidagi bog’lanish intyerfyeys dyeb atalishini bilib olishimiz lozim. Kompyutyerning turli tyexnik qismlari orasidagi o’zaro bog’lanish — bu, apparat intyerfyeysi, dasturlar orasidagi o’zaro bog’lanish esa — dasturiy intyerfyeys, apparat qismlari va dasturlar orasidagi o’zaro bog’lanish — apparat — dasturiy intyerfyeys dyeyiladi.
Shaxsiy kompyutyerlar haqida gap kyetganda kompyutyer tizimi bilan ishlashda uchinchi ishtirokchini, ya'ni insonni (foydalanuvchini) ham nazarda tutish lozim. Inson kompyutyerning ham apparat, ham dasturiy vositalari bilan muloqotda bo’ladi. Insonning dastur bilan va dasto’rni inson bilan o’zaro muloqoti — foydalanuvchi intyerfyeysi dyeyiladi.
Endi kompyutyerning dasturiy ta'minoti bilan tanishib chiqaylik. Barcha dasturiy ta'minotlarni uchta katyegoriya bo’yicha tasniflash mumkin:
— sistyemaviy dasturiy ta'minot;
— amaliy dasturiy ta'minot;
— dasturlash tyexnologiyasining uskunaviy vositalari.
Sistyemaviy dasturiy ta'minot (Sistem software) — kompyutyerning va kompyutyer tarmoqlarining ishini ta'minlovchi dasturlar majmuasidir.
Amaliy dasturiy ta'minot (Aplication program paskage) — bu aniq bir pryedmyet soxasi bo’yicha ma'lum bir masalalar sinfini yechishga mo’ljallangan dasturlar majmuasidir.
Dasturlash tyexnologiyasining uskunaviy vositalari — yangi dasturlarni ishlab chiqish jarayonida qo’llaniladigan maxsus dasturlar majmuasidan iborat vositalardir. Bu vositalar dasturchining uskunaviy vositalari bo’lib xizmat qiladi, ya'ni ular dasturlarni ishlab chiqish(shu jumladan, avtomatik ravishda ham), saqlash va joriy etishga mo’ljallangan. 

1.