Mavzu: Avtomatik tizimda loyihalash haqida umumiy ma’lumotlar va smeta hujjatlari, qurulishni tashkil etish loyihasi

Smeta hujjatlari
Loyihani smeta qismida (ishchi loyihada) rudnikni qurilish narxini jamlama smeta hisoblari keltiriladi, quriladigan alohida obektlarni smeta narxini hisobi, uskuna va dastgohlarni sotib olish, jamlash va o’rnatishga sarflanadigan harajatlar, alohida ishlar uchun narxlar birligi va boshqalar ishlab chiqilgan bo’lishi kerak.
Smeta hujjatlari loyihalanayotgan yoki qayta uskunalayotgan rudnikni bahosini (narxini) aniqlash uchun tuzilib, quyidagi materiallardan iborat bo’ladi.
Jamlama (yig’ma) smeta alohida obektlar va ishlar turi bo’yicha tuzilgan smetallardan tashkil topadi. Unda belgilangan shaklda korxona qurilishini umumiy narxini hisobi texnikaviy (texnika-ishchi) loyiha asosida olinadi. Jamlama smeta ikki qism va boblardan iborat.
Jamlama smeta harajatlari va alohida obektlar va ishlarni turi bo’yicha belgilangan shaklda tuziladi, “sanoat korxonalarini smetalarini loyihalash uchun tuzilgan maxsus yo‘riqnoma” ga muvofiq ishlab chiqiladi.
Alohida obektlarni qurish smeta narxi №2 shaklda ko‘rsatilgan tartibda tuzilib, smetani umumiy qimmati, nazarda tutilmagan ishlar hisobidan aniqlanadi.

Shakl – 2

I-qism	Harajatlar turi (stat’ya)
1	2
Bob I. Rudnikni qurish maydonini tayyorlash	Yer uchastkasini ajratish, qurilish maydonidagi mavjud bino, inshootlardan tozalash va ulardan ko’rilgan zararini qoplash, maydonni tekislash, suvsizlantirib quritish va boshqalar. Kon kapital lahimlari, tayyorlovchi lahimlar, konchilik ishlarni mexanizatsiyalash, shaxta ichi transporti, ko’tarish qurilmasi, yer yuzasidagi transport, ruda omborlari va boshqalar.
Bob II. Ishlab chiqarish ishlariga mo’ljallangan obektlar.	Kon–kapital va tayyorlovchi lahmlar o’tish ishlarini mexanizatsiyalash, shaxta ichidagi transport, ko’tarish qurilmasi, yer yuzasi transporti, ruda omborlari.
Bob. III. Yordamchi va chiqarishga xizmat qilishga mo’ljallangan obektlar.	Yer ostidagi sizot suvni shaxtadan chiqarib tashlash, shamollatish, qazilma boyliklarini qazib olishdan hosil bo’lgan bo’shliqlarni to’ldirishga xizmat qiluvchi xo’jalik (sexi), texnika xavfsizligi, sanoat sanitariyasi, har xil ustaxonalar, ma’muriy-maishiy kombinat, omborlar, ishchilarga xizmat ko’rsatuvchi madaniy-maishiy inshoot, binolar, oshxona, klub, meditsina punkti va boshqa obektlarni qurish harajatlari va boshqalar.
Bob IV. Energetika xo’jaligining obektlari.	Elektr energiya, pnevmatika, issiqlik energiyasi bilan ta’minlovchi obektlar.
Bob V. Transport xo’jaligi obektlari.	Temir yo’l xo’jaligi, korxonaga keltiriladigan avtomobil yo’llari va telefon aloqasi.
Bob VI. Suv quvurlari, oqava (kanalizatsiya), issiqlik va gazlashtirish.	Tashqi suv quvurlari, kanalizatsiya, issiqlik manbalari va gaz ta’minoti.
Bob VII. Sanoat maydonchasini obodonlashtirish.	SHaxtani sanoat maydoniga keltirilgan yo’l, ko’kalamzorlashtirish, to’siqlar o’rnatish, oqova suv ariqchalarini qurish.
Bob VIII. Har xil ishlar.	Ilmiy izlanish ishlari, geologiya-razvedka va marksheyderlik ishlari.
II qism	Harajatlar turi
Bob IX qurilayotgan korxona direktsiyasini saqlashga sarflangan harajatlari.	Qurilayotgan korxona direktsiyasini saqlashga sarflanadigan moliyaviy harajatlar
Bob X kadrlar tayyorlash	Kadrlar tayyorlashga sarflanadigan jami harajatlar.
Bob XI Loyihalash va qidiruv ishlarga sarflanadigan harajatlar (% umumiy summadan)	Loyihalash, geologik qidiruv ishlari harajatlari.
Bob XII kutilmagan harajatlar	Kutilmagan, nazarda tutilmagan harajatlar.

№3 shakldagi smeta qurilishni alohida turi va maxsus ishlar uchun tuziladi. Xususan bu shakldagi smetada qurilish uchun ajratilgan maydonni shu erdagi qurilmalardan tozalash ishlari olib borishda sarflanadigan harajatlarini qoplash, ishchi kuchlarini to’plash uchun sarflanadigan harajatlari va hukumat qarorlari bilan belgilangan imtiyozlar, qo’shimcha to’lovlar ham kiritiladi.

№4 shakldagi smeta alohida obektlarga uskunalar sotib olish, jamlash va o‘rnatishga sarflanadigan harajatlar kiritiladi.
Uy-joy qurilishiga sarflanadigan harajatlar esa №1a shaklda alohida yoki jamlama smetada beriladi.
Alohida obektlar, smetallar (bino, inshoot, kon lahimlari va boshqalar) loyihalanayotgan korxona kompleksi tarkibiga kiruvchi inshootlar quyidagi shakllarda keltiriladi .
YAgona narxlar to’plamida va uskunalarni jamlab o’rnatish, korxonada yo’q bo’lgan qurilish jamlash ishlari va uskunalarni o‘rnatish smetallari №5 va №5a shakldagi yagona narxnoma va yagona narxnoma katalogiga (ular mavjud bo‘lmasa kelishilgan narxga) muvofiq tuziladi agar shu tizim mavjud bo‘lsa.
Barcha turdagi harajatlarni aniqlab hisoblash asosida jamlama (yig‘ma) smeta moliyaviy hisobi tuziladi, unda qurilish davrida o‘tkaziladigan ilmiy izlanish (tekshirish) ishlariga sarflanadigan harajatlari ham nazarda tutiladi va yana kutilmagan ishlarga sarflanadigan mablag‘lar ham rezervga olinadi. №3 shaklda obekt qoshidagi omborga keltirilganicha bo‘lgan material va mahsulotlari narxini kolkulyatsiyasi va №7 shaklda esa transport harajatlarini kolkulyatsiyasi beriladi. Loyihalash uchun izlanish ishlarini smetasi, shunday ishlarga smeta tuzish haqidagi maxsus yo‘riqnomaga muvofiq ravishda tuziladi. Ilmiy – izlanish va eksperemental tajriba ishlar narxini smeta hisobi №3 shaklga muvofiq tuziladi.
Aniqlangan barcha harajatlar asosida jamlama moliyaviy-smeta hisobi tuziladi. Bu jamlama smetaga qurilish davridagi izlanishlarga sarflanadigan harajatlar va kutilmagan smetallarda nazarda tutilmagan ishlarni bajarish uchun rezerv mablag‘ miqdori ham jamlama – smeta miqdoridan kelib chiqqan holda belgilanadi.
Smeta qismi materiallari asosida qurilishning umumiy bahosi (kapital quyilmalar) va 1t rudani tannarxi (solishtirma kapital qo’yilmalar) aniqlanadi.
Smeta tuzish uchun quyidagi boshlang’ich ma’lumotlar asos bo’lib xizmat qiladi:

1. 
   Loyihada texnik hisoblar asosida aniqlangan ishlar hajmi;
   
2. 
   Ishchi kuchi, materiallar sarfi me’yoeri o’lchami, ustama harajatlar, mexanizmlar ishlashini reglamentlovchi me’yoriy miqdori (mashina/soat);
   
3. 
   Mehnatga haq to’lash stavkasi har xil qo’shimchalar va koeffitsientlar bilan birga;
   
4. 
   Olinadigan mahsulotni sotilish narxi, buni ishlab chiqarish uchun sarflangan materiallar (transportda tashib keltirish, ularni yuklash, yukni tushirish narxi bilan birga), elektr energiya, yoqilg’i materiallari, suv va siqilgan 1m³ havoning narxi bilan birga;
   
5. 
   Loyihalashni texnalogik meyori va boshqalar;
   
6. 
   Yiriklashtirilgan qurilish meyoriy hujjati (USN);
   
7. 
   Tuman bo’yicha yagona baholash birligi (ERER);
   
8. 
   YAgona meyorlar va ta’rif darajasini baholovchi ta’rif spravochnigi (EN i R va TKS).