Mavzu: atom tuzilishi. Atom tarkibidagi elektronlarni pog’ona va pog’onachalarda joylashuvi. Darsning maqsadi: Ta’limiy

Dars turi: yangi bilim beruvchi
Dars usuli: an’anaviy
I Tashkiliy qism a) salomlashish b) davomadni aniqlash d) siyosiy daqiqa
II O’tgan mavzuni mustahkamlash
V Yangi mavzu bayoni
Mavzuga oid masalalar va ularni yechish usullari
1-masala: 166,2 kPa bosim va temperatura -73 °C ga teng bo‘lgan sharoitda 12,8 g kislorodning hajmini (l) aniqlang.
Masalaning yechimi: Mendeleyev-Klaperon tenglamasidan hajmni (V) topish formulasini keltirib chiqaramiz:
V = nRT
PV = P nRT
Dastlab kislorodning modda miqdorini topib olamiz: m
n=-----= 12,8/32 = 0,4 mol
Mr
Endi masala shartida berilgan qiymatlarni formulaga qo‘yib hajmni aniqlaymiz: V = nRT
Javob: 4 l
2-masala: Qanday bosimda (kPa) temperatura 47 °C ga teng bo‘lgan sharoitda 14 g is gazi 10 l hajmni egallaydi?
Masalaning yechimi: Mendeleyev-Klaperon tenglamasidan bosimni (P) topish formulasini keltirib chiqaramiz:
P = nRT PV = V nRT
Dastlab is gazining modda miqdorini topib olamiz: n= m/ Mr= 14/28 = 0,5 mol
Endi masala shartida berilgan qiymatlarni formulaga qo‘yib bosimni aniqlaymiz:
P =nRT/V
Javob: 132,96 kPa
MUSTAQIL ISHLASH UCHUN MASALALAR
1. 300 kPa bosimda, harorat 27 °C ga teng bo‘lgan sharoitda 33,24 l
vodorod tarkibidagi molekulalar sonini toping.
2. 232,5 kPa bosimda, harorat 37 °C ga teng bo‘lgan sharoitda
8,31 l oltingugurt (IV) oksidi tarkibidagi molekulalar sonini toping.
3. 110 kPa bosimda, harorat 57 °C ga teng bo‘lgan sharoitda 24,93 l etan
tarkibidagi atomlar sonini toping.
4. 161,5 kPa bosimda, harorat 50 °C ga teng bo‘lgan sharoitda 49,86 l
NH3 tarkibidagi atomlar sonini toping.
5. 202,65 kPa bosimda, harorat 0 °C ga teng bo‘lgan sharoitda 2 g vodorod
qancha hajmni (l) egallaydi?
6. 103,4 kPa bosimda, harorat -23 °C ga teng bo‘lgan sharoitda 10 g argon
qancha hajmni (l) egallaydi?
7. Qanday bosimda (kPa) harorat 30 °C ga teng bo‘lganda 4 g neon 5 l
hajmni egallaydi?
8. Qanday bosimda (kPa) harorat 25 °C ga teng bo‘lganda 15 g azot
(II) oksidi 10 l hajmni egallaydi?
9. Qanday haroratda (C°) bosim 1,5 atm ga teng bo‘lganda 2 mol oltingu-
gurt (IV) oksidi 33,6 l hajmni egallaydi?
10. Qanday haroratda (K°) bosim 2,5 atm ga teng bo‘lganda 3 mol azot
(IV) oksidi 28 l hajmni egallaydi?
11. 166,2 kPa bosim, 27 °C da 4 g noma’lum gaz 3,75 l hajmni egallasa,
noma’lum gazning molyar massasini toping.
12. Normal atmosfera bosimi, 77 °C da 40 g noma’lum gaz 57,4 l
hajmni egallasa, noma’lum gazni molyar massasini toping.
13. Bosim 1 atm bo‘lganda 5 l metan qanday haroratda 2,846 g massaga