Мавзу: Ҳашаротларнинг асосий систематик категориялари

Кенжа тур – турнинг географик ўзгариши. Бир турнинг кенжа турлари чидамлилшиги жиҳатидан фарқ қилиши мумкин, лекин наслдан ўтувчи белгилар кескин фарқ қилмаслиги керак. Кенжа турларни белгилашда турларнинг номига яна учинчи ном – кенжа тур номи қўшилади, бунда уч ном билан ифодаланади. Масалан, туркистан сувараги – Shelfordella lateralis Walk. Кенжа тур экотип ва популияцияларни ўз ичига олади.

• Кенжа тур – турнинг географик ўзгариши. Бир турнинг кенжа турлари чидамлилшиги жиҳатидан фарқ қилиши мумкин, лекин наслдан ўтувчи белгилар кескин фарқ қилмаслиги керак. Кенжа турларни белгилашда турларнинг номига яна учинчи ном – кенжа тур номи қўшилади, бунда уч ном билан ифодаланади. Масалан, туркистан сувараги – Shelfordella lateralis Walk. Кенжа тур экотип ва популияцияларни ўз ичига олади.
• Экотип–кенжа турнинг кейинги поғонаси бўлиб, экологик ирқ, турнинг янги яшаш шароитини, жумладан янги яшаш жойни ўзлаштириш натижасида вужудга келади. Масалан, Шимолий Америкадан Европага келтирилган америка қайроғоч қон шираси янги жойда олмада яшайди, яъни ўзининг олдинги озиқаси америка қайроғочда яшаш қобилиятини йўқотган. Жанубий Закавказьеда гулхайри куялари ёввойи гулхайриларда пахтазорларда кўчиб, пахта билан овқатланишига мослашиб, махсус пахта куялар формасини ҳосил қилган ва бошқалар.
• Популяция – турнинг табиатда яшаш асосий бирлигидир. Табиатда турлар популяция шаклда ҳаёт кечиради, яъни яқин қариндош индивид группалар алоҳида жойланишни ҳосил қилади.
• ХХ аср бошларигача систематика фақат морфологик мезонига асосланган эди.Ҳозирги замон систематикаси турнинг ҳамма умумий белгиларини - мезонини, ҳатто ҳужайравий ва молекуляр хусусиятларини ўз ичига олади.

Бугунги кунда ҳашаротлар систематикасида қуйидаги кўп босқичли таксонлар ситемаси қўллланилади;

• Бугунги кунда ҳашаротлар систематикасида қуйидаги кўп босқичли таксонлар ситемаси қўллланилади;
• Бош синф (superclassis)
• Синф (classis)
• Кенжа синф (subclassis)
• Инфрасинф (intraclassis)
• Бўлим (diviso)
• Бош туркум (superordo)
• Туркум (ordo)
• Кенжа туркум (subordo)
• Бош оила (super-familia)
• Оила (f amilia)
• Кенжа оила (subfamilia)
• Триба (tribus)
• Авлод (genus)
• Кенжа авлод (subgenus)
• Тур (species)
• Кенжа тур (subspecies)