Mavzu: asalarilar va asalarichilikning rivojlanishi. Bajardi: G. Ergasheva tekshirdi: A. Xurramov

Asalarichilik sohasini rivojlantirishda amalga oshiriladigan chora-tadbirlar dasturining ahamiyati.

Yaqin o‘tmishda o‘zbek asalarichilari yiliga 40 ming tonnadan ziyod asal yetishtirar edi. Endilikda bu ko‘rsatkichlar sezilarli darajada pasayib ketdi. Yevropa mamlakatlari, xususan Gollandiya, Ruminiya va Germaniyada yiliga kishi boshiga nisbatan 2–4 kg asal ishlab chiqariladi, O‘zbekistonda esa yiliga kishi boshiga 100 gramm asal to‘g‘ri keladi. Bu ko‘rsatkich rivojlangan mamlakatlardagidan taxminan 20–40, Boltiqbo‘yi davlatlaridan 13, Rossiyadan 10, Ukrainadan 12, Belorussiyadan 9 barobar kamdir.

Qishloq xo‘jaligida fermer xo‘jaliklari asosiy xo‘jalik yuritish shakllaridan biri sifatida faoliyat yuritmoqda, jumladan, asalarichilik fermer xo‘jaliklari ham. Respublikada 2011- yil holatiga ko‘ra fermer xo‘jaliklari soni 66 134 tani tashkil etgan. Fermer xo‘jaliklarida g‘alla hosildorligi 2011- yilda 2001- yilga nisbatan 1,7 barobar, sabzavot ekinlari hosildorligi 1,56 barobar, kartoshka hosildorligi 1,4 barobar, poliz ekinlari hosildorligi 1,8 barobar ortgan. Hozirgi kunda asalarichilikni rivojlantirish orqali fermer xo‘jaliklarida ekinlar hosildorligini ko‘tarishga, daromadini yanada oshirishga imkoniyatlar yaratilgan. Fermer xo‘jaligida asalarichilikni rivojlantirishning tarmoq samaradorligiga ta’siri juda katta.

Birinchidan, asalarilarning tabiatdagi ekologik vaziyatni yaxshilashdagi o‘rnini boshqa hech narsa bosa olmaydi.
Ikkinchidan, asalarilar qishloq xo‘jalik ekinlari hosildorligini oshiradi.
Uchinchidan, fermer xo‘jaliklarida asalarichilikni qo‘shimcha tarmoq sifatida rivojlantirish fermer xo‘jaliklari samaradorligiga juda katta ta’sir ko‘rsatadi.
Asalarichilik sohasida so‘nggi yillarda vujudga kelgan salbiy oqibatlar natijasida asalari oilalari bosh soni kamayib ketdi, bu esa mavjud asalari zotlarining irsiy xususiyatlaridan to‘la foydalanish imkoniyatlarini chegaralab qo‘ydi, asalarilarning rivojlanish qobiliyati kechika boshladi, qishlovdan chiqishi og‘irlashdi, iqlim sharoitimizga va turli kasalliklarga chidamliligi pasaydi. Shulardan kelib chiqib,