Mavzu: Arab dunyosi mamlakatlarining iqtisodiy o’sish sabablari va ularning jahon xo’jaligidagi iqtisodiy salohiyati

7-jadval

Saudiya Arabistonini Fors ko’rfazi mamlakatlariga eksportining tovar tarkibi (mln dollar)

Eksport		2013	2014	2015	2016	2017	2018
	Qishloq xo’jaligi mahsulotlari	1439	1557	1686	1925	2025	2006
	Sanoat mahsulotlari	10547	8889	9695	10733	10686	9955
	Tabiiy resurslar	8302	5545	7168	9351	1763	9286
Reeksport	Qishloq xo’jaligi mahsulotlari	62	55	71,2	72	80,3	85,9
	Sanoat mahsulotlari	1796	3033	1901	1076	3092	4073
	Tabiiy resurslar	1,07	1,06	0,8	1,6	2,13	1,07
	Jami	22147	19080	20522	23158	17648	25407

Manba:www.gccstat.org, FKADHK tashkilotining rasmiy ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tayyorlangan.

Saudiya Arabistonini Fors ko’rfazi mamlakatlariga eksportining tovar tarkibini ko’radigan bo’lsak asosiy o’rinni sanoat mahsulotlari tashkil etadi. 2013-yilda sanoat mahsulotlarini ulushi 47,6% ni tashkil etgan bo’lsa 2017-yilda uning ulushi 60,6% ga yetdi. Undan keyingi o’rinda tabiiy resurslar va qishloq xo’jaligi mahsulotlari turadi. 2013-yilda tabiiy resurslar jami eksport miqdorining 37,5% ini tashkil etgan bo’lsa bu ko’rsatkich 2015-yilda 40,4% ga yetdi. Qishloq xo’jaligi mahsulotlari 2013-yilda eksportning 6,5% ni tashkil etdi va bu ko’rsatkich 2018yilda 7,9% bo’lgan. Saudiya Arabistonining eksport tarkibida reeksport ham alohida o’ringa ega, xususan, reeksport tarkibida sanoat mahsulotlari asosiy ulushni tashkil etadi. 2013-yilda sanoat mahsulotlari reeksporti jami eksportning 8,1% ini tashkil etgan bo’lsa 2018-yilda bu ko’rsatkich 16,3% ni ifodaladi. Fors ko’rfazi mamlakatlariga eksport miqdori tarkibini mamlakatlar bo’yicha ko’radigan bo’lsak 2013-yilda asosiy ulushni BAA va Bahrayn mamlakatlari tashkil etadi. Xususan bu yilda BAA ga sanoat mahsulotlari eksporti ulushi jami sanoat mahsulotlari eksportining deyarli yarmidan ko’pini 68,4% ini tashkil etgan bo’lsa 2018-yilda bu ko’rsatkich 64% ga yetgan. 2013-yilda Bahraynga tabiiy resurslar eksporti jami tabiiy resurslar eksportining 95,9% ini tashkil etgan bo’lsa bu ko’rsatkich 2014-yilda 93,5% bo’ldi. 2010-yilda esa bu ko’rsatkich 93,4% ni tashkil etdi. 2013-yilda Saudiyaning mintaqa mamlakatlariga eksport miqdori

22147 mln dollarni tashkil etgan bo’lsa bu ko’rsatkich 2009-yilda nisbatan past 19080 mln dollarga teng bo’ldi. 2010-yildan boshlab eksport hajmi o’sish tendensiyasini ko’rsatdi. 2009-yilda eksport hajmini pasayishiga sabab 2013-yilgi jahon moliyaviy inqirozi bo’ldi.