Mavzu: Antropogen omilning biosfera evolyutsiyasiga ta’siri

Tarixiy omillar. Yerda tiriklikning belgisi namoyon bo`lganiga, taxminan, ikki yarim milliard yil bo`lgan bo`lsa, shu davrda o`simliklar olamida ham ko`plab o`zgarishlar ro`y bergan. Turli xil o`zgarishlar, jumladan, iqlim o`zgarishlari, geologik o`zgarishlar natijasida juda ko`p turlar yo`q bo`lib ketgan. Bugungi kunda istalgan o`simlik turini topish mumkin emas. Ularni faqatgina qazilma holida topish, uchratish mumkin. Planetamiz o`simliklar qoplamining shakllanishida tarixiy omillarning roli katta.
Xulosa. Inson iqtisodiy faoliyatining biosferaga ta'siri tirik resurslardan foydalanishda ifodalanadi. Ularga quyidagilar kiradi: tuproq unumdorligi, hayvonot va o'simlik hayoti, shuningdek minerallar. Inson neolit davrida ham ehtiyojlarini qondira boshladi. Avval odamlar mis va oltin nuggetlaridan foydalana boshlashdi. Keyinchalik turli xavzalarni chiqarib, hidlashni boshladilar. Ushbu qoldiqlardan kalay, qo'rg'oshin, kumush va mis olinadi. Bugungi kunda, sanoat ishlab chiqarishida odam ma'lum mineral rudalarning ko'pini, shuningdek, neft, ko'mir va gazdan foydalanadi. Ilmiy-texnikaviy taraqqiyotning rivojlanishi rangli va qora metallar, shuningdek, turli xil nodir bo'lmagan xom ashyolarni jamiyat hayotiga tatbiq etishning yangi sohalarini ochib beradi. Shu bilan birga, kambag'al javharlarni ishlab chiqarish va qazib olish kengaymoqda, dengiz tubida joylashgan quduqlardan olingan neft hajmi o'smoqda.
Insoniyatning iqtisodiy tirajida sayyoramizning ulkan hududlari mavjud. Biroq, shunga qaramay, ularning maydoni yil sayin ortib bormoqda. O'yin hayvonlari, baliq resurslari va yog'ochdan foydalanish ham kuchaymoqda.
Har yili sayyoramizda aholi zichligi oshib bormoqda. Shu bilan birga, odamlarning atrofdagi tabiatga ta'siri ham oshadi. Qoidaga ko'ra, biosfera ushbu faoliyatning birinchi salbiy natijalarini oladi. Insonning atrof muhitga ta'siri uzoq vaqt davomida yaratilgan biogen jarayonlar asriga ta'sir ko'rsatishi mumkin.
Sanoatni rivojlantirishning natijalaridan biri havo ifloslanishi hisoblanadi. Bu shaharda, zavod va zavod hududlarida, ayniqsa, sezilarli. Atmosferada zararli gazlar kontsentratsiyasi darajasi keskin ortadi. Buning natijasida biosfera insonga teskari ta'sir ko'rsatadi. Avvalambor, ifloslangan havoning sog'lig'iga duch kelishi xavfi mavjud. Bundan tashqari, zararli gazlar atmosferada namlik bilan qo'shilib, kislotali yomg'ir shaklida erga tushadi . Bunday yog'ingarchiliklar tuproq sifatini pasaytiradi, bu esa hosildorlikni pasaytiradi.

ADABIYOTLAR:

1. 
   Burigin I. A., Jongurazov F. X. Botanika. Toshkent, “O`qituvchi”, 1977.
   
2. 
   Mustafayev S. M. Botanika. Toshkent, “O`zbekiston”, 2002.
   
3. 
   Sahobiddinov S. S. O`simliklar sistematikasi. Toshkent, “O`qituvchi”, 1976.
   
4. 
   Васильев А. И. и другие. Ботаника: морфология и анатомия растений. М., “Просвещение”, 1988.
   
5. 
   Жуковский П. М. Ботаника. М., 1982.
   
6. 
   Комарницкий Н. А., Кудряшов Л. В., Уранов А. А. Ботаника: систематика растений. “Просвещение”, М., 1975.
   
7. 
   Тихомиров Ф. К. Ботаника. М., 1968.
   
8. 
   Хажановский И. Г., Пономаренко С. Ф. Ботаника. М., “Колос”, 1988.
   
9. 
   Хажановский И. Г. Курс общей ботаники. ч. 1, М., 1982
   
10. 
    Hamdamov I. va boshq;- Botanika asoslari. Toshkent, “Mehnat”, 1990.